Voedingswaardetabel van pindakaas per 100 gram:
| Per 100 g | Pindakaas | ADH* |
| kcal | 660 | 33,00% |
| Kj | 2730 | 33,00% |
| Water (g) | 0,6 | 0,03% |
| Eiwit (g) | 22,5 | 40,18% |
| Koolhydraten (g) | 9,8 | 3,77% |
| Suiker (g) | 5,2 | |
| Vet (g) | 57,2 | 81,71% |
| Verzadigd (g) | 10 | |
| E.O.V. (g) | 26,1 | |
| M.O.V. (g) | 17,8 | |
| Omega 6 (g) | 17 | |
| Omega 3 (g) | 0,8 | |
| Cholesterol (mg) | 0 | |
| Vezels (g) | 8 | 22,86% |
| A (mg) | 0 | 0,00% |
| B1 (mg) | 0,13 | 11,82% |
| B2 (mg) | 0,1 | 6,67% |
| B3 (mg) | 6,2 | 38,75% |
| B5 (mg) | 0,00% | |
| B6 (mg) | 0,02 | 1,33% |
| B11 / Foliumzuur (ug) | 81 | 27,00% |
| B12 (ug) | 0 | 0,00% |
| C (mg) | 0 | 0,00% |
| D (ug) | 0 | 0,00% |
| E (mg) | 8,8 | 88,00% |
| Vitamine K (ug) | 16 | 13,33% |
| Natrium (mg) | 237 | 23,70% |
| Kalium (mg) | 575 | 16,43% |
| Calcium (mg) | 45 | 4,50% |
| Fosfor (mg) | 318 | 39,75% |
| IJzer (mg) | 1,8 | 22,50% |
| Jodium (ug) | 0 | 0,00% |
| Magnesium (mg) | 145 | 48,33% |
| Koper (mg) | 0,66 | 73,33% |
| Selenium (ug) | 9 | 16,36% |
| Zink (mg) | 2,6 | 17,33% |
Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Over pindakaas
Pindakaas wordt gemaakt van gemalen pinda’s. Soms worden er nog hele stukjes pinda aan toegevoegd, ‘crunchy pindakaas’ genoemd. Pindakaas uit biologische winkels bestaat vaak uit 100% pinda. In reguliere supermarkten is de keuze groot. Daar zijn potten verkrijgbaar variërend van enkele dubbeltjes tot enkele euro’s. Kijk altijd even op het etiket: vaak is pindakaas aangevuld met veel suiker en palmvet. Dit geldt zelfs voor de biologische variant! Vooral de smeuïge pindakaas bevat vaak veel toevoegingen. Probeer pindakaas met (gedeeltelijk) gehard palmvet zoveel mogelijk te vermijden, omdat hier het risico op transvetten hoger is.
Als je eenmaal de juiste pindakaas hebt gevonden, blijft het belangrijk om van tijd tot tijd het etiket opnieuw te controleren. Recent heeft Calvé bijvoorbeeld de formule grondig aangepast en de ingrediënten drastisch gewijzigd. De smaak van pindakaas ontstaat vooral door het vooraf roosteren van de pinda’s. Tijdens het roosteren kan er acrylamide ontstaan. Volgens het Voedingscentrum draagt pindakaas voor 2% bij aan de totale inname van acrylamide in het dieet van kinderen. Wissel de consumptie van pindakaas daarom altijd af met notenpasta’s van cashew of amandelen.
Herkomst
Pindakaas is in 1893 ontwikkeld door John Harvey ten tijde van een pindaoverschot. Pindakaas is niet in heel veel landen populair geworden. Het wordt vooral in Amerika, Canada, Duitsland, Engeland en Nederland gegeten. Suriname kent een pindakaas met een scherpe smaak.
Verkrijgbaar
Pindakaas is in elke supermarkt verkrijgbaar. Het aantal nieuwe merken en smaken is gaandeweg behoorlijk uitgebreid. Niet alle pindakaas is even gezond. Het beste is te kiezen voor een pot met 100% pinda’s, zonder toevoegingen. Met wat speurwerk is deze variant in elke supermarkt, vaak zelfs biologisch, te vinden. Blijf in ieder geval weg van soorten met geheel of gedeeltelijk gehard vet.
Bewaren
Pindakaas is redelijk lang houdbaar maar neigt wel te oxideren vanwege het vet in de pinda’s. Ook zijn pinda’s gevoelig voor schimmelvorming. Wanneer je de pot in de koelkast bewaart, vertraag je dit proces enigszins.
Toepassing
Pindakaas smaakt lekker op brood(varianten), maar kan ook in de keuken worden gebruikt bijvoorbeeld in gebak en koekjes. Maar denk ook aan pindasoep, een bekend Surinaams gerecht. Ook kan je het gebruiken als basis voor zelfgemaakte pindasaus. Lekker bij een wokgerecht, geroosterde groenten en Aziatische gerechten zoals nasi.
Nutriënten
Pinda’s zijn zeer voedzaam. Ze zijn rijk aan eiwitten, vetten, vezels, b-vitamines, vitamine E, fosfor, magnesium en koper. Ook komen er veel actieve plantenstoffen in voor, zoals resveratol.
Mycotoxines
In onze voedselketen liggen schimmels op de loer. Deze schimmels produceren stoffen die je gezondheid kunnen schaden. Zo kan aflatoxine in granen, noten en peulvruchten de lever beschadigen en mogelijk kanker in de hand werken (5). Er zijn verschillende soorten mycotoxines. Ochratoxine A komt vaak op koffie en cacao voor. Sterigmato-cystine wordt soms aangetroffen op de korst van kazen.
Voedselproducenten testen over het algemeen zeer grondig op mycotoxines. Belangrijk om te weten is dat deze stoffen ook kunnen voorkomen in producten die bestanddelen bevatten met een hoog risico op deze schimmelstoffen. Met name notenpasta’s, zoals pindakaas, zijn er gevoelig voor.
Wist je dat:
- Boter in Nederland een beschermde naam is? Daarom noemen we ‘peanut butter’ ook pindakaas.
- De pinda geen noot is, maar een peulvrucht?
- Het elk jaar op 24 januari de nationale pindakaasdag is?
- De pinda onder de grond groeit? Daarom noemen de Duitsers pindakaas ‘Erdnussbutter’, oftewel ‘aardnootboter’.
- Light pindakaas bijna net zo veel calorieën bevat als de normale variant? Enkel het vet is vervangen door suiker. Light pindakaas is daardoor geen gezonder alternatief.
- Unilever in 1948 begon met het produceren van pindakaas onder de naam Calvé? Daarvoor produceerden ze vooral arachideolie (pindaolie).
Wetenschappelijke informatie over pindakaas
De pindaplant komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en is in de 16e eeuw door de Spanjaarden naar Europa gehaald. De pinda is eigenlijk geen noot, maar een peulvrucht. Daarmee is deze plant lid van de vlinderbloemenfamilie. Pinda’s groeien onder de grond, daarom worden ze ook wel ‘aardnoten’ genoemd. China is op dit moment in de wereld de grootste producent van deze ‘noot’.
Pinda’s zijn bijzonder voedzaam. Zo bevatten ze riante hoeveelheden vitamine E. Ook op het gebied van de mineralen maken pinda’s indruk. Met name mangaan, magnesium, fosfor en zink komen rijkelijk voor. Daarnaast is de eiwitsamenstelling ook redelijk compleet te noemen al scoren sommige noten nóg beter.
Wetenschappers zijn zeer enthousiast over de voedingswaarde van pindakaas (1). De reden hiervoor is de hoge voedingswaarde in de vorm van volwaardige eiwitten, vezels, polyfenolen, antioxidanten, vitamines, mineralen, resveratrol en CoQ10.
In een review noemen de onderzoekers dat het roosteren van pinda’s de actieve stoffen verder verhoogt. Onderzoekers noemen specifiek dat pindakaas kan beschermen tegen bepaalde vormen van kanker (2). Daarnaast zou pindakaas het risico op diabetes type 2 kunnen verlagen (3). Opvallend is dat wetenschappers melden dat pindakaas de activiteit van in boerenkool aanwezige vitamine A kan verbeteren (4).
Ook op het gebied van fytonutriënten scoren pinda’s hoog. Ze bevatten onder meer biotine, p-coumarinezuur, resveratrol en genisteïne. Deze werken onder meer als krachtige antioxidanten (6, 7). Wetenschappers hebben vastgesteld dat pinda’s kunnen helpen cardiovasculaire ziekten te verminderen (8), het ontstaan van galstenen te voorkomen (9) en het cholesterol te verlagen (10).
Pinda’s bevatten veel antinutriënten, daarom is het niet aan te raden ze dagelijks te eten.
Kijken we naar de vetten, dan valt op dat pinda veel omega 9 bevat. Pindakaas is een makkelijke manier om van deze gezonde noot te genieten. Helaas wordt pindakaas vaak gezoet met suiker en aangevuld met gehydrogeneerde vetten. De biologische variant met een laagje olie erop heeft daarom de voorkeur.
Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek:
1. Arya, S. S., Salve, A. R., & Chauhan, S. (2015). Peanuts as functional food: a review. Journal of food science and technology, 53(1), 31–41.
2. Hashemian M, Murphy G, Etemadi A, Dawsey SM, Liao LM, Abnet CC. Nut and peanut butter consumption and the risk of esophageal and gastric cancer subtypes. The American journal of clinical nutrition. 2017; 106(3):858-864.
3. Jiang R, Manson JE, Stampfer MJ, Liu S, Willett WC, Hu FB. Nut and peanut butter consumption and risk of type 2 diabetes in women. JAMA. 2002; 288(20):2554-60.
4. Muzhingi T, Yeum KJ, Bermudez O, Tang G, Siwela AH. Peanut butter increases the bioavailability and bioconversion of kale β-carotene to vitamin A. Asia Pacific journal of clinical nutrition. ; 26(6):1039-1047.
5. Ahmed Adam MA, Tabana YM, Musa KB, Sandai DA. Effects of different mycotoxins on humans, cell genome and their involvement in cancer (Review). Oncology reports. 2017; 37(3):1321-1336.
6. Talcott ST, Passeretti S, Duncan CE, Gorbet DW. Polyphenolic content and sensory properties of normal and high oleic acid peanuts. Food Chemistry. 2005; 90(3):379-388.
7. Sales JM, Resurreccion AV. Resveratrol in peanuts. Critical reviews in food science and nutrition. 2014; 54(6):734-70.
8. Li TY, Brennan AM, Wedick NM, Mantzoros C, Rifai N, Hu FB. Regular consumption of nuts is associated with a lower risk of cardiovascular disease in women with type 2 diabetes. The Journal of nutrition. 2009; 139(7):1333-8.
9. Tsai CJ, Leitzmann MF, Hu FB, Willett WC, Giovannucci EL. A prospective cohort study of nut consumption and the risk of gallstone disease in men. American journal of epidemiology. 2004; 160(10):961-8.
10. Lokko P, Lartey A, Armar-Klemesu M, Mattes RD. Regular peanut consumption improves plasma lipid levels in healthy Ghanaians. International journal of food sciences and nutrition. 2007; 58(3):190-200.
