Is het jou wel eens overkomen dat je midden in een vergadering even aan het wegdromen bent en dat plots alle ogen op jou gericht zijn? Blijkbaar is er een vraag aan je gesteld en je hebt geen idee waar het over gaat. Je blijkt niet de enige te zijn, want het overkomt de besten. Onderzoekers hebben uitgebreid gekeken naar de oorzaak hiervan en kwamen tot vele interessante ontdekkingen.
De onderzoekers ontdekten dat we dagelijks duizenden keren kort wegdromen en dat de hippocampus in ons brein hiervoor zorgt. De hippocampus, die vanwege de vorm ook wel het zeepaardje wordt genoemd, zit zowel aan de linkerzijde als de rechterzijde in het brein. De hippocampus is betrokken bij het opslaan en terughalen van informatie. Ongeveer 70 jaar geleden hebben artsen eens de hippocampus van een epilepsiepatiënt verwijderd, wat tot gevolg had dat deze persoon geen nieuwe informatie meer kon opslaan. Oude herinneringen van voor de operatie terughalen was geen probleem, maar nieuwe herinneringen maken was niet meer mogelijk. Wat de onderzoekers nu hebben vastgesteld, is dat dagdromen ervoor zorgt dat we herinneringen op een nieuwe plaats in het brein wegschrijven. De hippocampus blijkt zachtjes tegen het brein te fluisteren en om dit ‘te horen’ dromen we even weg. De hersenen worden dus tijdelijk kalmer, zodat ze kunnen horen wat de hippocampus te vertellen heeft. Door dit toe te laten, kan het brein je ervaringen verwerken en een plek geven. De volgende keer dat je wegdroomt, heb je dus een prima excuus.
Dit is natuurlijk een leuk weetje, maar wat moeten we hier in de praktijk mee? Nou, onderzoek heeft uitgewezen dat we vandaag de dag worden overstelpt met informatie, waardoor we mentaal sterk overbelast raken (1). Het verminderen van prikkels, zoals van sociale media op smartphones, kan leiden tot verbetering van onze gezondheid en welbevinden (2). Volgens onderzoekers is het niet goed om langer dan een uur per dag achter een scherm te hangen (3). Met name voor jonge kinderen zijn de gevolgen voor het brein zeer ongunstig (4). Zowel kinderen als jonge mensen kunnen ernstige schade aan hun gezondheid en welbevinden oplopen door overmatige prikkels en schermtijd (5).
Vandaag de dag heerst de opvatting dat tijd geld is, en dat we continu productief moeten zijn. Druk zijn is voor sommigen zelfs een statussymbool (6). Helaas blijkt veelvuldig druk zijn niet aan te sluiten bij hoe we biologisch in elkaar zitten. Recent hebben onderzoekers ontdekt dat even helemaal niks doen het Default Mode Network (DMN) in het brein activeert (7). Het DMN is een netwerk van verschillende gebieden in de hersenen dat vooral in rust actief wordt. Tijdens het ‘niksen’ wordt het brein hierdoor juist zeer actief (8). Op onbewust niveau blijkt ons brein tijdens het mijmeren problemen op te pakken, waardoor de creativiteit toeneemt en oplossingen plotseling in je brein oppoppen (9, 10, 11, 12). Er lijkt dus echt bewijs te zijn voor het feit dat de beste ideeën altijd onder de douche tot ons komen. Het DMN helpt ons op onbewust niveau om de wereld om ons heen en sociale interacties via zelfreflectie beter te begrijpen (13). Een verstoring van het DMN wordt in verband gebracht met verschillende aandoeningen in het brein, zoals autisme, ADHD, alzheimer, schizofrenie en angststoornissen (14). Volgens recent onderzoek kan het optimaliseren van het DMN bijdragen aan het verlichten van depressie (15). Regelmatig even mentaal rust nemen zorgt ervoor dat de introspectie op gang kan komen en dat delen van het geheugen worden geoptimaliseerd (16). Dit is cruciaal voor onze (mentale) gezondheid. Aan de andere kant kan het DMN ook te veel ruimte krijgen. Dan zoekt het brein naar problemen om die op te lossen, wat goed is voor de overleving, maar niet voor je geluksgevoel (17, 18). Het gaat hier dus om balans en een goede manier om deze te vinden, is door dagelijks te mediteren (19, 20). Door te mediteren leer je een negatieve prikkel van het DMN sneller te herkennen en kun je tijdig bijsturen.
We zitten nu meestal te veel achter schermen, hebben overvolle agenda’s en vele sociale verplichtingen. Ons DMN mag wel ietsje meer ruimte krijgen. Naast meditatie zijn er tal van manieren om het brein even rust te gunnen. Volgens onderzoekers is het niet alleen goed om meer te mediteren, maar ook vaker yoga te beoefenen (21, 22). Ook regelmatig wandelen kan het DMN kalmeren; het kan volgens onderzoekers zelfs dusdanig doorwerken dat er op de lange termijn zelfs betere voedselkeuzes gemaakt worden (23). Bezig zijn met taken die weinig van ons brein vragen geeft ook ruim baan aan het DMN. Denk hierbij aan tuinieren, breien of zelfs de afwas doen. Door zo nu en dan het DMN even ruimte te geven, hoeft deze tijdens intensieve mentale taken niet onderdrukt te worden, waardoor je juist meer concentratie hebt en productiever kan zijn (24, 25). Je hoeft je dus niet te schamen als je even pauzeert om uit het raam te staren!
Slotwoord
De meesten van ons hebben het vandaag de dag veel en veel te druk, waardoor we onze ervaringen niet goed kunnen verwerken. Door regelmatig even wat gas terug te nemen en het brein de tijd te gunnen om alle herinneringen, ervaringen en prikkels een plekje te geven, kun je je algehele welbevinden en daarmee je gezondheid sterk verbeteren.
