Veel mensen voelen een dringende behoefte om hun impact op de aarde te verminderen vanwege de catastrofale gevolgen van de klimaatverandering en de ontginning van hulpbronnen. Eén strategie is het verkleinen van je CO2-voetafdruk, die een maat is voor je totale uitstoot van broeikasgassen, niet alleen door autorijden of elektriciteitsverbruik, maar ook door levensstijlkeuzes, zoals de kleren die je draagt en het voedsel dat je eet. Hoewel er veel manieren zijn om je ecologische voetafdruk te verkleinen, is het veranderen van je eetgewoonten een goed begin. Uit onderzoek blijkt zelfs dat een verschuiving van het westerse dieet naar duurzamere voedingspatronen de uitstoot van broeikasgassen met 70% en het waterverbruik met 50% kan doen dalen (1). Hier zijn 9 eenvoudige manieren om je CO2-voetafdruk te verkleinen door middel van dieet- en levensstijlkeuzes.
1. Stop met het verspillen van voedsel
Voedselverspilling draagt in grote mate bij tot de uitstoot van broeikasgassen. Dat komt doordat weggegooid voedsel op stortplaatsen wordt afgebroken en methaan uitstoot, een bijzonder krachtig broeikasgas (2, 3, 4). Over een periode van 100 jaar wordt het effect van methaan op de opwarming van de aarde geraamd op 34 maal dat van kooldioxide (5, 6). Volgens de huidige schattingen verspilt ieder mens op deze planeet jaarlijks gemiddeld maar liefst 428-858 pond (194-389 kg) aan voedsel (7). Het verminderen van voedselverspilling is een van de gemakkelijkste manieren om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Door maaltijden van tevoren te plannen, restjes te bewaren en alleen te kopen wat je nodig hebt, kun je veel voedsel besparen.
2. Dump het plastic
Minder plastic gebruiken is een belangrijk onderdeel van de overgang naar een milieuvriendelijke levensstijl. Zowel door consumenten als de voedingsindustrie worden plastic verpakkingen, plastic zakken en plastic bewaarbakjes namelijk veelvuldig gebruikt om voedsel te verpakken, te verzenden, te bewaren en te vervoeren; en dat terwijl plastic voor eenmalig gebruik in belangrijke mate bijdraagt tot de uitstoot van broeikasgassen (8, 9). Hier zijn enkele tips om minder plastic te gebruiken:
- Maak geen gebruik van plastic zakken en plasticfolie bij de aankoop van verse producten.
- Neem je eigen boodschappentassen mee naar de winkel.
- Drink uit herbruikbare waterflessen – en koop geen water in flessen.
- Bewaar voedsel in glazen verpakkingen.
- Koop minder afhaalmaaltijden, want die zijn vaak verpakt in piepschuim of plastic.
3. Eet minder vlees
Onderzoek toont aan dat het verminderen van je vleesinname een van de beste manieren is om je ecologische voetafdruk te verkleinen (1, 10). In een studie onder 16.800 Amerikanen bleek dat voedingspatronen met de hoogste uitstoot van broeikasgassen het meeste vlees bevatten van rund, kalf, varken en andere herkauwers. De voedingspatronen met de laagste uitstoot van broeikasgassen bevatten daarentegen ook het minste vlees (10). Studies uit de hele wereld ondersteunen deze bevindingen (11, 12, 13). De uitstoot van de veeteelt – vooral van rund- en melkvee – vertegenwoordigt namelijk 14,5% van de door de mens veroorzaakte broeikasgasemissies in de wereld (14). Je kan proberen de hoeveelheid vlees te beperken tot het slechts te gebruiken bij één maaltijd per dag, of door één dag per week vleesvrij te gaan, of door een vegetarische of veganistische levensstijl uit te proberen.
4. Probeer plantaardige eiwitten
Het eten van meer plantaardige eiwitten kan je uitstoot van broeikasgassen drastisch verminderen. Een studie wees uit dat degenen met de laagste uitstoot van broeikasgassen de grootste hoeveelheid plantaardige eiwitten aten, waaronder peulvruchten, noten en zaden – en kleinste hoeveelheid van dierlijke eiwitten (10). Toch hoef je dierlijke eiwitten niet helemaal uit je dieet te schrappen. Uit een studie onder 55.504 mensen bleek dat mensen die een gemiddelde hoeveelheid vlees per dag aten – 50-100 gram – een aanzienlijk lagere CO2-voetafdruk hadden dan degenen die meer dan 100 gram per dag aten (15). Ter referentie, een portie vlees is ongeveer 85 gram. Als je regelmatig meer eet dan dat, probeer dan meer vlees te vervangen door plantaardige eiwitten zoals bonen, tofu, noten en zaden.
5. Minder zuivel
Minderen met zuivelproducten, waaronder melk en kaas, is een andere manier om je CO2-voetafdruk te verkleinen. Uit een onderzoek onder 2.101 Nederlandse volwassenen bleek dat zuivelproducten de op één na grootste bijdrage leverden aan de individuele uitstoot van broeikasgassen – op vlees na (16). Andere studies komen eveneens tot de conclusie dat de zuivelproductie in belangrijke mate bijdraagt aan de klimaatverandering. Melkvee en de mest daarvan stoten broeikasgassen uit zoals methaan, kooldioxide, stikstofmonoxide en ammoniak (1, 10, 17, 18, 19). Omdat voor de productie van kaas zoveel melk nodig is, wordt kaas in verband gebracht met een grotere uitstoot van broeikasgassen dan dierlijke producten zoals varkensvlees, eieren en kip (20). Om te beginnen kun je proberen minder kaas te eten en melk te vervangen door plantaardige alternatieven zoals amandel- of sojamelk.
6. Eet meer vezelrijk voedsel
Het eten van meer vezelrijk voedsel verbetert niet alleen je gezondheid, maar kan ook je ecologische voetafdruk verkleinen. Uit een studie bij 16.800 Amerikanen bleek dat voedingspatronen met de laagste broeikasgasuitstoot rijk waren aan vezelrijke plantaardige voedingsmiddelen en weinig verzadigde vetten en natrium bevatten (10). Deze voedingsmiddelen kunnen bijdragen aan een vol gevoel, zodat je op natuurlijke wijze minder koolhydraten binnenkrijgt. Bovendien kan het toevoegen van meer vezels aan je dieet je spijsvertering verbeteren, je darmbacteriën in balans brengen, gewichtsverlies bevorderen en beschermen tegen ziekten zoals hartaandoeningen, darmkanker en diabetes (21, 22, 23, 24, 25).
7. Kweek je eigen producten
Het verbouwen van je eigen producten in een gemeenschappelijke tuin of in je achtertuin wordt in verband gebracht met tal van voordelen, waaronder minder stress, betere voeding en een beter emotioneel welzijn (26). Het bebouwen van een stuk grond, ongeacht de grootte, kan ook je ecologische voetafdruk verkleinen. Groenten en fruit verbouwen vermindert namelijk het gebruik van plastic verpakkingen en de afhankelijkheid van producten die over lange afstanden worden vervoerd (27) Door biologische landbouwmethoden toe te passen, regenwater te recyclen en compost te maken, kunt je je milieu-impact nog verder verminderen (28, 29, 30).
8. Eet geen overtollige calorieën
Meer calorieën eten dan je lichaam nodig heeft, kan gewichtstoename en daarmee gepaard gaande ziekten in de hand werken. Bovendien wordt het in verband gebracht met een hogere uitstoot van broeikasgassen (31). Een studie bij 3 818 Nederlanders wees uit dat mensen met een hogere broeikasgasuitstoot meer calorieën uit voedsel en dranken consumeerden dan mensen met een lage broeikasgasuitstoot (32). Evenzo bleek uit een onderzoek onder 16.800 Amerikanen dat degenen met de hoogste uitstoot van broeikasgassen 2,5 maal meer calorieën verbruikten dan mensen met de laagste uitstoot (10). Onthoud dat dit alleen geldt voor mensen die te veel eten, niet voor mensen die voldoende calorieën eten voor het behoud van een gezond lichaamsgewicht. Jouw caloriebehoefte hangt af van je lengte, leeftijd en activiteitenniveau. Als je niet zeker weet of je te veel calorieën binnenkrijgt, raadpleeg dan een diëtist of gezondheidsdeskundige. Enkele opties om je calorie-inname te verminderen zijn het weglaten van calorierijk voedsel dat arm is aan voedingsstoffen, zoals snoep, frisdrank, fastfood en gebak.
9. Koop lokaal voedsel
Het ondersteunen van lokale boeren is een geweldige manier om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Lokaal kopen vermindert je afhankelijkheid van voedsel dat over grote afstanden wordt vervoerd en kan je inname van vers fruit en groenten verhogen, waardoor je je koolstofuitstoot compenseert. Het eten van seizoensgebonden voedsel en het ondersteunen van biologische telers zijn extra manieren om je voetafdruk te minimaliseren. Dat komt doordat voedsel dat buiten het seizoen wordt geproduceerd meestal wordt geïmporteerd of meer energie kost om te verbouwen omdat er verwarmde kassen voor nodig zijn (33). Door over te schakelen op lokale, duurzaam geproduceerde dierlijke producten, zoals eieren, gevogelte en zuivel, kun je bovendien je CO2-voetafdruk verkleinen. Je krijg zo misschien ook meer waardering voor het unieke voedsel dat in je streek groeit.
Om te onthouden
Je voedingspatroon radicaal omgooien is een uitstekende manier om je ecologische voetafdruk te verkleinen en je gezondheid te verbeteren. Door eenvoudige veranderingen, zoals het eten van minder dierlijke producten, het gebruik van minder plastic, het eten van meer verse producten en het verminderen van je voedselverspilling, kun je je persoonlijke uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk verminderen. Onthoud dat klein lijkende inspanningen een groot verschil kunnen maken. Je kunt zelfs je buren en vrienden op sleeptouw nemen in deze verandering (met toestemming vertaald).