Een paar weken geleden stuurde ik een nieuwsbrief rond over de voordelen van cranberry’s voor de gezondheid. Hierin kwam onder meer de heilzame werking van cranberry’s tegen blaasontsteking aan bod. Naar aanleiding hiervan kreeg ik van meerdere vrouwen die regelmatig door een blaasontsteking worden geplaagd de vraag of ik niet dieper op het thema in kon gaan. Daarom hierbij een verslag van mijn zoektocht naar ‘natuurlijke remedies bij een blaasontsteking’ in de medische literatuur.
Wat is een blaasontsteking?
Een blaasontsteking wordt door artsen vaak ‘cystitis’ genoemd. Het is een type urineweginfectie (UWI) die zich kan ontwikkelen als bacteriën zich aan de binnenkant van de blaas hechten, waardoor deze kan gaan ontsteken. Een blaasontsteking is dus in feite een ontsteking van de binnenkant van de blaas. De symptomen van een blaasontsteking zijn onder andere pijn en een branderig gevoel tijdens het plassen, frequente aandrang om te plassen met slechts kleine hoeveelheden urine, pijn in de onderbuik of rug, veranderingen in de kleur en geur van urine en soms bloed in de urine.
Hoewel iedereen een blaasontsteking kan krijgen, komt dit vaker voor bij vrouwen dan bij mannen (1). Dit komt doordat de uitgang van hun plasbuis dichter bij de anus ligt en hun plasbuis korter is. Hierdoor kunnen bacteriën uit de anus makkelijker bij de plasbuis en blaas komen. Rond de 50 – 60% van de vrouwen krijgt in hun leven te maken met een blaasontsteking (2). Tussen de 25 – 42% van de mensen geneest zonder behandeling van een blaasontsteking (3). Dit is dus veruit de minderheid, waardoor het belangrijk is om te weten hoe je de kans op een blaasontsteking tot het minimum beperkt en het in de kiem kan smoren.
Praktische tips tegen een blaasontsteking:
- Drink veel water: Dit is wellicht de eenvoudigste en effectiefste natuurlijke remedie. Door veel water te drinken, verdun je je urine en urineer je vaker, wat helpt om bacteriën uit je blaas weg te spoelen (4). Een studie stelde vast dat het drinken van minimaal 6 – 8 flinke glazen, verspreid over 7 drinkmomenten op een dag, het antibioticagebruik tegen een UWI met 58% kon verminderen (5).
- Bezoek het toilet vaker: Het is gezond om 7 keer per dag te plassen (6, 7). Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen denken dat ze vaker plassen dan ze daadwerkelijk doen (8). Een timer kan je helpen om je eraan te herinneren om te plassen. Een richtlijn hierbij is om elke 2 uur even te plassen, maar ga in ieder geval elke 3 uur naar het toilet. Maak er een gewoonte van om het toilet te gebruiken zodra je aandrang voelt. Het is ook erg belangrijk om je blaas volledig te legen. Plas dus goed uit.
- Hanteer goede toilethygiëne: Het is belangrijk om altijd van voor naar achter te vegen om te voorkomen dat bacteriën uit het anale gebied naar de plasbuis en blaas worden gebracht (9). Omdat toiletpapier niet schoonmaakt, maar uitsmeert, raden sommige artsen aan om toiletpapier voor het grove werk te gebruiken en het met vochtig toiletpapier of babydoekjes na te reinigen (10, 11). Een bidet wordt opvallend genoeg weer afgeraden (12).
- Zorg voor een goede vaginale flora: Het inwendig en uitwendig wassen van de vagina met zeep kan leiden tot een afname van het aantal melkzuurbacteriën, waardoor infecties met E. coli kunnen toenemen (13). Melkzuurbacteriën beschermen van nature tegen ziekmakende bacteriën. Omdat de vagina een zelfreinigend orgaan is, raden onderzoekers het met klem af om agressieve reinigingsproducten te gebruiken omdat deze de kans op een UWI vele malen groter maken (14). Blijf dus weg bij dit soort producten en trap niet in de commerciële praatjes van de fabrikanten.
- Plassen voor en na de seks: Het is verstandig om voor en na het hebben van seks snel te plassen (15). Seksuele activiteit kan bij zowel mannen als vrouwen bacteriën dieper in de plasbuis duwen. Na de seks plassen kan helpen om schadelijke bacteriën weg te spoelen, waardoor je voorkomt dat ze zich kunnen nestelen en een infectie kunnen veroorzaken.
- Beweeg voldoende: Mensen die weinig bewegen, hebben twee tot drie keer vaker te maken met blaasproblemen (16). Zorg daarom dat je regelmatig beweegt en dat je over een goede conditie en goed uithoudingsvermogen beschikt.
- Ontspan met warmte: Het aanbrengen van een warmtepad op de onderbuik kan helpen bij het verlichten van blaaspijn of ongemak.
- Draag ademende onderkleding: Bacteriën zijn dol op een warme en vochtige omgeving. Strakke en synthetische (onder)broeken kunnen vocht vasthouden, waardoor er een broedplaats voor bacteriën ontstaat (17). Kies dus voor ademende onderbroeken, van bijvoorbeeld katoen of bamboe.
- Neem een douche en geen bad: De hoge temperatuur van een bad kan zorgen voor toename van bacteriegroei. Daarbij kan baden de vaginale pH veranderen door zeepresten. Neem liever een douche, daarbij spoel je bacteriën juist weg (18).
Blaasontsteking verminderen met voeding en suppletie:
- Probeer D-mannose: D-mannose is een soort suiker. De meeste blaasontstekingen worden veroorzaakt door E. coli bacteriën. Deze bacteriën hechten zich aan de blaas met kleine ‘haakjes’ die zich graag aan mannose binden (19, 20). Als je D-mannose inneemt, komt het in je blaas terecht. Daar kunnen de ‘haakjes’ van de bacteriën aan de D-mannose plakken in plaats van aan je blaas. Wanneer je dan plast, spoel je de bacteriën die aan de D-mannose plakken weg, wat kan helpen om een blaasontsteking te voorkomen of te behandelen. D-mannose werkt alleen bij een E. coli infectie (21), wat op zich gunstig is omdat 90% van de infecties veroorzaakt wordt door deze bacterie (22). Om deze reden kan D-mannose in sommige gevallen net zo effectief zijn als antibiotica (23).
- Neem cranberry: Er is bewijs dat inname van verse cranberry’s, of van cranberry in de vorm van sap en suppletie, kan helpen bij het voorkomen van een blaasontsteking (24, 25, 26). Het bevat meerdere stoffen die kunnen voorkomen dat bacteriën zich aan de blaaswand hechten.
- Slik vitamine C: Vitamine C in de vorm van ascorbinezuur maakt de urine zuurder, wat de groei van bacteriën kan remmen (27, 28, 29, 30). De onderzoekers zagen al bij slechts 100 mg per dag een significante verbetering.
- Overweeg probiotica: Probiotica zijn nuttige bacteriën die een gezonde darmflora bevorderen. Met name lactobacillen (zoals Rhamnosus GR1 en Reuteri RC14) kunnen de aanhechting en groei van schadelijke bacteriën tegengaan (31, 32, 33). Een bijkomend voordeel is dat probiotica de nadelen van antibiotica kunnen tegengaan.
- Drink groene thee: Er zijn aanwijzingen dat EGC in groente thee de E. colibacterie kan tegengaan en dat het drinken van groene thee daarom verstandig kan zijn (34,35, 36). Voor een optimale hoeveelheid van deze stof, raden onderzoekers aan om de thee 3 minuten bij 85 graden te laten trekken (37).
- Eet veel knoflook: Er zijn aanwijzingen dat de antimicrobiële eigenschappen van knoflook kunnen bijdragen aan een vermindering van blaasontsteking (38).
- Zorg voor voldoende vitamine D: Een tekort aan vitamine D is bij kinderen in verband gebracht met een verhoogd risico op blaasontsteking (39).
- Eet minder vlees: vlees is een bron van bepaalde E. colibacteriën die het risico op een UWI kunnen vergroten (40). Gemiddeld genomen hebben vegetariërs daarom een 16% lagere kans op blaasontsteking.
Antibiotica
Als de bovenstaande tips niet helpen en de blaasontsteking niet weggaat, is het belangrijk om deze aan te pakken met antibiotica. Als dat niet gebeurt, kan dat leiden tot nierinfecties of bloedvergiftiging (41, 42). Aan de andere kant kan te snel grijpen naar antibiotica leiden tot resistentie van bacteriën, met alle gevolgen van dien (43, 44). Daarom hebben de natuurlijke oplossingen in eerste instantie de voorkeur. Bij een groot deel van de vrouwen geneest de blaasontsteking binnen een week spontaan, dus even afwachten kan de moeite waard zijn (45). Bijna de helft van de vrouwen krijgt een verkeerd antibioticum voorgeschreven en soms is de kuur ook te lang (46). Omdat antibiotica ongunstig zijn voor het microbioom en de gezondheid (47, 48), is het raadzaam om met smalspectrum antibiotica te werken waar specifiek goede resultaten bij blaasontsteking mee zijn geboekt. Door het afnemen van een kweek kan de bacteriesoort worden bepaald en een gericht antibioticum worden ingezet.
Slotwoord
Een blaasontsteking komt bij vrouwen vaak voor en kan zeer hinderlijk zijn. Gelukkig zijn er zeer veel natuurlijke maatregelen die je kan nemen. Het is belangrijk om deze maatregelen te combineren om het effect te versterken. Met een beetje geluk kan een antibioticakuur dan achterwege blijven.
Toegevoegd 27-05-23
Naar aanleiding van ons schrijven over blaas ontstekingen hebben we meer dan honderd e-mails ontvangen van lotgenoten. Enkele tips delen we hieronder, als de bovenstaande niet mochten baten:
- Menopauzale hormoonveranderingen kunnen blaasontstekingen veroorzaken. Behandeling met laaggedoseerde vaginale oestrogeen kan effectief zijn.
- Onverwerkte emoties kunnen bijdragen aan recidiverende blaasontstekingen.
- Thuisremedies zoals water met appelazijn en citroensap, of zuiveringszout met vitamine C kunnen helpen bij de eerste symptomen van een blaasontsteking.
- Probiotica kunnen nuttig zijn voor de gezondheid van de blaas, vooral bij ouderen en na antibiotica gebruik.
- Homeopathie en complementaire geneeswijzen, zoals Solidago, kunnen helpen bij herhaalde blaasontstekingen.
- Goed uitplassen, zonder te persen en met een ontspannen houding, kan blaasontstekingen helpen voorkomen.
- Rust is essentieel tijdens een blaasontsteking. Vroeger werd bedrust aanbevolen.
- Heermoes kan helpen bij blaasontstekingen bij kinderen.
- Natuurlijke remedies, zoals zuiveringszout, vitamine C en D-mannose, kunnen helpen bij het voorkomen van blaasontstekingen.
- Bij ouderen kan een blaasontsteking leiden tot verwardheid en delirium. Dit is een belangrijk symptoom om op te letten.
- Guldenroedethee kan helpen bij het voorkomen van blaasontstekingen.
- Het dragen van strings kan mogelijk bijdragen aan het ontstaan van blaasontstekingen.
- Roken kan de gezondheid van de blaas negatief beïnvloeden.
- Speciale kruidentheeën, zoals ‘blaasthee’, kunnen helpen bij het bestrijden van blaasontstekingen.
- Colloïdaal zilverwater kan nuttig zijn bij de eerste tekenen van een blaasontsteking.
- Berendruifthee en dagelijks vitamine C kunnen helpen bij het bestrijden van blaasontstekingen.
- Veel suiker en verzurende voeding kunnen ontstekingen verhogen, waardoor het risico op blaasontstekingen kan toenemen.
- Guldenroede (Solidago) thee of tinctuur kan helpen bij urineweginfecties.
