Voedingswaardetabel van chilipeper per 100 gram:

Per 100 g	Chilipeper	ADH*
kcal	30	1,50%
Kj	127	1,51%
Water (g)	91	4,55%
Eiwit (g)	1,8	3,21%
Koolhydraten (g)	4,2	1,62%
Suiker (g)	4,2
Vet (g)	0,3	0,43%
Verzadigd (g)	–
E.O.V. (g)	–
M.O.V. (g)	–
Omega 6 (g)	–
Omega 3 (g)	–
Cholesterol (mg)	–
Vezels (g)	1,8	5,14%
A (mg)	0,048	5,33%
B1 (mg)	0,12	10,91%
B2 (mg)	0,15	10,00%
B3 (mg)	1,2	7,50%
B5 (mg)	0,27	5,40%
B6 (mg)	0,28	18,67%
B11 / Foliumzuur  (ug)	23	7,67%
B12 (ug)	–
C (mg)	144	192,00%
D (ug)	–
E (mg)	1	10,00%
Vitamine K (ug)	14	11,67%
Natrium (mg)	12	1,20%
Kalium (mg)	440	12,57%
Calcium (mg)	16	1,60%
Fosfor (mg)	39	4,88%
IJzer (mg)	1	12,50%
Jodium (ug)	–
Magnesium (mg)	21	7,00%
Koper (mg)	0,17	18,89%
Selenium (ug)		0,00%
Zink (mg)	0,3	2,00%

Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Over chilipepers en Spaanse pepers

De chilipeper is een eeuwenoude groentesoort, die (in kleine hoeveelheden) wordt toegevoegd aan maaltijden voor een pittige of scherpe smaak. In Nederland is de chilipeper ook wel bekend als ‘Spaanse peper’. Alhoewel niet alle Nederlanders dol zijn op pittig eten, kennen we allemaal deze lange rode peper die, vergeleken met andere chilipepers, nog redelijk mild van smaak is.

Soort

‘Chilipeper’ is de Nederlandse naam voor alle vruchten van het geslacht Capsicum. Het gaat hierbij om ‘hete’ pepers maar ook om de paprika. Allen vallen onder de nachtschadefamilie. Er bestaan tientallen zowel wilde als gecultiveerde soorten, die onderling sterk verschillen. De Spaanse peper, langwerpig en rood, is de bekendste soort, maar chilipepers komen voor in vele vormen, maten en kleuren variërend van geel, rood, oranje tot groen. Sommige pepers lijken wel wat op mini paprika’s. Hun namen ontlenen ze vaak aan hun vorm of plaats van herkomst. Een grote, milde pepersoort wordt in Amerika bijvoorbeeld ‘bell pepper’ genoemd.

Herkomst

Chilipepers worden al duizenden jaren in Zuid-Amerika geteeld en zijn van hieruit over de hele wereld verspreid. Van oorsprong is vooral Mexico een grootverbruiker van chilipepers, ze worden daar al duizenden jaren verbouwd. Ook de Maya’s en Azteken gebruikten de planten veelvuldig.

Verkrijgbaar

De Spaanse peper is in elke supermarkt verkrijgbaar. Vaak vind je daar ook de milde, groen of rode, jalapeño peper. In speciaalzaken en bij toko’s is een breder assortiment te koop, variërend van milde tot zeer scherpe pepers. Laat je goed informeren voordat je er in de keuken mee aan de slag gaat. Niet iedereen is opgewassen tegen een scherpe smaakexplosie. Let er bij het kopen van chilipepers verder op dat ze niet rimpelig zijn. Ook beurse en donkere plekken of een verdroogd steeltje duiden er op dat de peper niet meer vers is.

Bewaren

Bewaar chilipepers buiten de koelkast op een wat koele en donkere plek. Hierdoor gaat de smaak niet verloren. Leg ze niet in de koelkast. Je kunt pepers ook prima invriezen zonder smaakverlies.

Toepassing

Verwerk chilipepers door gerechten die een pittig accent kunnen gebruiken. Milde pepers zijn geroosterd met wat zeezout lekker om zo te eten. Ook smaakvol in combinatie met een tropische salade, bijvoorbeeld van mango en komkommer. Chilipepers geven een verrassend effect in een dessert met chocola of koffie.

Wist je dat:

• Capsaïcine ervoor zorgt dat de peper zijn uiteindelijke scherpe smaak krijgt? Hoe meer van deze stof, hoe intenser de smaak.
• Er een schaal bestaat, de Scovilleschaal, om aan te geven hoe scherp een bepaalde pepersoort is? De paprika staat onderaan de schaal en pure capsaïcine spant de kroon.
• Chilipepers ook in (traditionele) medicijnen worden gebruikt, bijvoorbeeld bij kiespijn?
• De daadwerkelijke scherpte van chilipepers te vinden is in de pitjes? Wanneer je een gerecht niet te pittig wilt maken, kun je deze verwijderen en alleen de vrucht gebruiken.
• Columbus de chilipeper aan het einde van de 15e eeuw meebracht naar Europa. Hij was in eerste instantie op zoek naar een alternatief voor zwarte peper?

Wetenschappelijke wetenswaardigheden over chilipepers

Pepers zijn rijk aan vitamine C, B6 en K1. Ook bevatten ze rijkelijk kalium, koper en vele carotenen. Deze carotenen kan het lichaam zelf weer omzetten naar vitamine A. Omdat pepers vaak in kleine hoeveelheden worden gegeten, zal hun bijdrage aan de micronutriëntenstatus in het lichaam gering zijn. Toch kunnen pepers bijdragen aan onze gezondheid. Eén van de verantwoordelijke stoffen is capsaïcine. Deze veroorzaken de kenmerkende hitte-sensatie van pepers.

Capsaïcine

Enkele onderzoeken hebben vastgesteld dat capsaïcine remmend kan werken op ontstekingen (1, 2, 3, 4). Daarbij zou de stof ook kunnen beschermen tegen maagzweren veroorzaakt door de bacterie H. Pylori (5). Interessant is ook dat capsaïcine ook lokaal op de huid ingezet kan worden bij onder meer reumatische klachten en artrose (6, 7, 8). Er zijn gels met capsaïcine in de handel. Capsaïcine is ook in staat om de vetverbranding aan te jagen en daarmee het afvallen te bespoedigen (9, 10, 11, 12).

Er zijn studies die de stof in verband brengen met een gunstige werking op hart- en bloedvaten (13). Door het zweten kan het lichaam zich ontdoen van zware metalen en toxines (14, 15). Wij mensen blijken zelfs de hormoonverstorende stof BPA via het zweet kwijt te kunnen raken (16).

Vreemde vogels?

Capsaïcine kan bij mensen de TRPV1-receptor activeren. Hierdoor krijgt het lichaam het signaal om af te koelen, waardoor een zweetuitbraak kan volgen. Alle zoogdieren en dus ook mensen hebben deze TRPV1 receptor. Vogels zijn nauwelijks gevoelig voor capsaïcine en kunnen grote hoeveelheden consumeren (17). Hier heeft de natuur ‘over nagedacht’, want zo kunnen vogels het zaad van de peperplant verspreiden. Mens en zoogdier (eigenlijk dezelfde soort) zouden met hun tanden de zaden kapot malen. Waarschijnlijk hebben vogels daarom in de natuur de taak om de zaadjes te verspreiden. Zij houden ze namelijk wel heel.

Scovilleschaal

De ‘heetheid’ van pepers wordt uitgedrukt in de schaal van Scoville, ofwel Scoville Eenheden (SE). Hoe hoger de score, hoe heter. Een paprika scoort op deze schaal 0 en is dus helemaal niet pittig. De gemiddelde sambal oelek scoort 2000. Cayennepeper scoort al gauw tussen de 30.000 en 50.000 SE en is dus al een stuk pittiger. Er bestaan pepers van meer dan een miljoen SE. Deze zijn wellicht voor niemand eetbaar.

De pepperspray die de politie gebruikt, heeft een score van 2 tot 5 miljoen SE. Als je iemand hieraan blootstelt, volgen ademhalingsproblemen en extreem tranende ogen. Door verkeerd gebruik van pepperspray kan zelfs permanent letsel ontstaan (18, 19). Het is burgers dan ook verboden dit middel in bezit te hebben (20).

Too much

Te veel peper kan ontstekingen, zwelling, roodheid en pijn veroorzaken (21). Als je het niet gewend bent om veel of zeer hete sambal te eten, kan het zorgen voor buikpijn, kramp, diarree en maagpijn (22, 23, 24). Wetenschappers vermoeden dat een overmatige inname van chilipepers ook kanker in het spijsverteringskanaal kan aanjagen (25, 26, 27). Overdrijf de inname dus niet. Als je te veel sambal hebt gegeten, helpt het niet om water te drinken, want capsaïcine is een in vet oplosbare stof. Een beetje volle yoghurt zal meer verlichting geven omdat het veel vet bevat.

Sambal

In de winkel zijn veel verschillende soorten sambal te koop. De populairste is sambal oelek: versgemalen chilipeper met zout. Er zijn ook andere typen zoals de mildere sambal manis met gebakken chilipeper. Sambal brandal is ook gebakken, maar bevat meer chilipeper en is daardoor weer ietsje scherper. De laatste twee bevatten vaak ook flink wat suiker. Als je sambal koopt, kijk dan even op het etiket. In reguliere supermarkten en toko’s vind je zelden sambal zonder e-nummers. In biologische winkels blijkt sambal plots wel zonder e-nummers te kunnen. Er is dan een beetje natuurlijke azijn toegevoegd als conserveermiddel.

Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek: