Ongeveer 1 op de 3 mensen met COVID-19 heeft geen symptomen, maar kan toch anderen besmetten. Zelfs als je gevaccineerd bent, is er nog steeds een kans dat je COVID-19 doorgeeft. Sommige overheden adviseren om twee keer per week (om de 3 tot 4 dagen) een snelle thuistest doen om te controleren of iemand het virus heeft. Zijn deze testen wel zo betrouwbaar?
In het kort:
Bij mensen met een bevestigde COVID-19 infectie werd met antigeentesten een COVID-19 infectie correct vastgesteld bij gemiddeld 72% van de mensen met symptomen, vergeleken met 58% van de mensen zonder symptomen. De tests waren het nauwkeurigst wanneer ze gebruikt werden in de eerste week na het ontstaan van de symptomen (gemiddeld 78% van de bevestigde gevallen had een positieve antigeentest). Dit komt waarschijnlijk doordat mensen in de eerste dagen na hun besmetting het meeste virus in hun systeem hebben (bron: Cochrane).
En dan nu het uitgebreide antwoord:
Er zijn COVID-19 tests beschikbaar die kunnen testen op huidige infectie of infectie in het verleden.
- Een virale test vertelt je of je een huidige infectie hebt. Er zijn twee soorten virale tests: nucleïnezuur amplificatietests (NAAT’s) en antigeentests.
- Een antistoftest (ook bekend als een serologietest) kan je vertellen of je een vroegere infectie had. Antilichaamtesten mogen niet gebruikt worden om een diagnose van een huidige infectie te stellen.
In dit artikel bespreken we de betrouwbaarheid van de antigeentests thuistest. Deze testen helpen de diagnose COVID-19 te stellen door te zoeken naar bepaalde moleculen die op het oppervlak van het SARS-CoV-2 virus gevonden worden. Snelle tests zijn COVID-19 tests die in slechts 15 minuten uitsluitsel kunnen geven en geen laboratoriumanalyse vereisen. Deze nemen meestal de vorm aan van antigeentesten. Hoewel snelle tests snelle resultaten kunnen geven, zijn ze niet zo nauwkeurig als PCR tests die in een lab geanalyseerd worden. Lees verder om te leren hoe nauwkeurig snelle tests zijn en wanneer ze gebruikt worden in plaats van PCR tests.
Over snelle tests
De test voor mensen zonder symptomen van COVID-19 heet een snelle laterale flow test. Dit houdt meestal in dat je met een lang wattenstaafje (swab) over je amandelen (of waar ze gezeten zouden hebben) en aan de binnenkant van je neus wrijft. De test geeft een snel resultaat met behulp van een apparaat dat lijkt op een zwangerschapstest.
Hoe nauwkeurig zijn snelle COVID-19 tests?
Snelle COVID-19 tests geven vaak binnen enkele minuten resultaat en hoeven niet in een laboratorium door een specialist geanalyseerd te worden. De meeste snelle tests zijn antigeentests, en soms worden de twee termen door elkaar gebruikt.
Snelle tests kunnen uitgevoerd worden bij:
- thuis met een COVID-19 test voor thuisgebruik
- in een dokterspraktijk
- Bij de GGD
- apotheken
- schoolklinieken
- instellingen voor langdurige zorg
- luchthavens
- drive-through testplaatsen
Tijdens de test breng jij of een medisch deskundige een wattenstaafje in je neus, keel of beide om slijm en cellen op te vangen. Je monster wordt dan meestal aangebracht op een stripje dat van kleur verandert als je positief test op COVID-19. Hoewel deze tests snel resultaat geven, zijn ze niet zo nauwkeurig als laboratoriumtesten omdat ze meer van het virus in je monster nodig hebben om een positief resultaat te melden. Sneltesten gaan gepaard met een groot risico op een vals negatief resultaat. Een vals negatief betekent dat de test aangeeft dat je geen COVID-19 hebt terwijl je het in werkelijkheid wel hebt.
De kans dat een sneltest vals negatief geeft
Een overzichtsstudie uit maart 2021 onderzocht de resultaten van 64 studies naar de nauwkeurigheid van de test, waarin commercieel geproduceerde snelle antigeen- of moleculaire tests werden geëvalueerd. De onderzoekers vonden dat de nauwkeurigheid van de tests sterk varieerde. Hier volgt een blik op hun bevindingen.
Nauwkeurigheid voor mensen met symptomen van COVID-19
Voor mensen met symptomen van COVID-19 gaven de tests gemiddeld 72 procent van de tijd correct een positief resultaat. De 95 procent betrouwbaarheidsintervallen bedroegen 63,7 tot 79 procent, wat betekent dat de onderzoekers er 95 procent zeker van waren dat het gemiddelde tussen deze twee waarden viel.
Nauwkeurigheid voor mensen zonder COVID-19 symptomen
De onderzoekers vonden dat mensen zonder COVID-19 symptomen in 58,1 procent van de sneltesten correct positief testten. De 95 procent betrouwbaarheidsintervallen bedroegen 40,2 tot 74,1 procent.
Nauwkeurigheid tijdens de eerste week van de symptomen versus de tweede
Sneltesten gaven nauwkeuriger een positief COVID-19 resultaat wanneer ze in de eerste week van de symptomen werden toegediend. De onderzoekers ontdekten dat snelle tests COVID-19 in de eerste week in gemiddeld 78,3 procent van de gevallen correct identificeerden. In de tweede week daalde het gemiddelde tot 51 procent.
Verschillen tussen merken
De onderzoekers vonden een grote variatie in nauwkeurigheid tussen de fabrikanten van de tests. Coris Bioconcept scoorde het slechtst en gaf slechts in 34,1 procent van de gevallen correct een positief COVID-19 resultaat. SD Biosensor STANDARD Q had de hoogste score en gaf bij 88,1 procent van de mensen correct een positief COVID-19 resultaat. In een andere studie, gepubliceerd in april 2021, vergeleken de onderzoekers de nauwkeurigheid van vier soorten COVID-19 snelle antigeentesten. De onderzoekers ontdekten dat alle vier de tests ongeveer de helft van de tijd een positief COVID-19 geval correct identificeerden en bijna altijd een negatief COVID-19 geval correct identificeerden.
Hier volgt een samenvatting van hun bevindingen:
De kans dat een snelle test een vals positief geeft
Sneltesten geven zelden een vals-positief resultaat. Een vals-positief is wanneer je positief test op COVID-19 terwijl je het eigenlijk niet hebt. In het eerder genoemde overzicht van studies uit maart 2021 vonden de onderzoekers dat sneltesten bij 99,6 procent van de mensen correct een positief COVID-19 resultaat gaven.
Als het minder nauwkeurig is, waarom wordt het dan gebruikt?
Ondanks de relatief grote kans op een vals negatief resultaat bieden snelle COVID-19 tests verschillende voordelen boven PCR tests.
Snelle tests:
- kunnen binnen enkele minuten resultaten geven in plaats van dagen
- zijn draagbaarder en toegankelijker dan labtesten
- zijn minder duur dan laboratoriumtests
- vereisen geen specialist of laboratorium
Op veel vliegvelden, arena’s, pretparken en andere drukke plaatsen zijn snelle COVID-19 tests beschikbaar om te screenen op mogelijk positieve gevallen. Snelle tests zullen niet elk COVID-19 geval opvangen, maar ze kunnen tenminste enkele gevallen opvangen die anders onopgemerkt zouden zijn gebleven.
Wat te doen als je een negatief sneltestresultaat hebt maar toch symptomen?
Als je sneltest uitwijst dat je het coronavirus niet hebt maar wel symptomen van COVID-19, is het mogelijk dat je een vals negatief kreeg. Het is een goed idee om je negatieve resultaat te bevestigen met een meer nauwkeurige PCR test.
Hoe nauwkeurig zijn andere COVID-19 tests?
Deze zijn over het algemeen nauwkeuriger dan snelle tests. CT scans worden zelden gebruikt om de diagnose COVID-19 te stellen. Antilichaamtesten kunnen gebruikt worden om vroegere infectie vast te stellen.
PCR test
PCR covid tests blijven de gouden standaard voor de diagnose van COVID-19. Een studie uit januari 2021 vond dat slijm PCR tests in 97,2 procent van de gevallen de diagnose COVID-19 correct stelden.
Computertomografie (CT) scans
CT scans worden meestal niet gebruikt om COVID-19 te diagnosticeren, maar ze kunnen mogelijk COVID-19 opsporen door longproblemen op te sporen. Ze zijn echter minder praktisch dan andere tests en hebben moeite met het uitsluiten van andere soorten infecties van de luchtwegen. Uit dezelfde studie van januari 2021 bleek dat CT scans een positief COVID-19 geval 91,9 procent van de tijd correct identificeerden, maar een negatief COVID-19 geval slechts 25,1 procent van de tijd.
Antilichaamtesten
Antilichaamtesten zoeken naar eiwitten die door je immuunsysteem gemaakt worden, antilichamen genaamd, en die wijzen op een vroegere coronavirus infectie. Meer bepaald zoeken ze naar antilichamen die IgM en IgG heten. Antilichaamtesten kunnen geen diagnose stellen van een huidige coronavirus infectie.
Uit de studie van januari 2021 bleek dat een IgM en IgG antistoffentest de aanwezigheid van deze antilichamen correct vaststelde in respectievelijk 84,5 en 91,6 procent van de gevallen.
Om te onthouden
Onderzoek suggereert dat snelle COVID-19 tests het nauwkeurigst zijn als ze in de eerste week na het begin van de symptomen gebruikt worden. De kans op een vals-negatief resultaat is bij snelle tests relatief groot. Voor mensen met symptomen is er ruwweg een kans van 25 procent op een vals negatief resultaat. Voor mensen zonder symptomen is het risico ongeveer 40 procent. Anderzijds geven snelle tests minder dan 1 procent van de tijd een vals-positief resultaat. Een snelle COVID-19 test kan een nuttige voorafgaande test zijn om te zien of je het coronavirus hebt dat COVID-19 veroorzaakt. Maar als je symptomen hebt en je snelle test komt negatief terug, is het een goed idee om je resultaten te bevestigen met een PCR test.
Bronnen:
- Böger B, Fachi MM, Vilhena RO, Cobre AF, Tonin FS, Pontarolo R. Systematic review with meta-analysis of the accuracy of diagnostic tests for COVID-19. Am J Infect Control. januari 2021;49(1):21–9.
- Dinnes J, Deeks JJ, Berhane S, Taylor M, Adriano A, Davenport C, e.a. Rapid, point-of-care antigen and molecular-based tests for diagnosis of SARS-CoV-2 infection. Cochrane Infectious Diseases Group, redacteur. Cochrane Database of Systematic Reviews [Internet]. 24 maart 2021 [geciteerd 26 juli 2021];2021(4).
- Are Rapid COVID-19 Test Results Reliable? Daniel Yetman, Medically reviewed by Alana Biggers, M.D., MPH. Healthline.com.
- COVID-19 Testing Overview, Centers for Disease Control and Prevention.
- Regular rapid lateral flow coronavirus (COVID-19) tests, NHS National Health Service (U.K.).
