Voedingswaardetabel van frikandel per 100 gram:

Per 100 g	Onbereid	ADH*	Gefrituurd	ADH*
kcal	235	11,75%	251	12,55%
Kj	975	11,61%	1044	12,43%
Water (g)	59	2,95%	56	2,80%
Eiwit (g)	13,1	23,39%	13,8	24,64%
Koolhydraten (g)	6,1	2,35%	6,7	2,58%
Suiker (g)
Vet (g)	17,2	24,57%	18,4	26,29%
Verzadigd (g)	5,5		5,8
E.O.V. (g)	7,1		7,6
M.O.V. (g)	3,2		3,5
Omega 6 (g)
Omega 3 (g)
Cholesterol (mg)	72		74
Vezels (g)	1,7	4,86%	1,8	5,14%
A (mg)	0,0038	0,42%	0,0025	0,28%
B1 (mg)	0,14	12,73%	0,13	11,82%
B2 (mg)	0,12	8,00%	0,12	8,00%
B3 (mg)	3,6	22,50%	3,8	23,75%
B5 (mg)		0,00%		0,00%
B6 (mg)	0,15	10,00%	0,086	5,73%
B11 / Foliumzuur  (ug)	17	5,67%	16	5,33%
B12 (ug)	0,52	18,57%	0,54	19,29%
C (mg)	1	1,33%	2	2,67%
D (ug)	0,3	3,00%	0,3	3,00%
E (mg)	1,5	15,00%	1,5	15,00%
Vitamine K (ug)	1,3	1,08%	2,4	2,00%
Natrium (mg)	852	85,20%	1012	101,20%
Kalium (mg)	121	3,46%	214	6,11%
Calcium (mg)	102	10,20%	108	10,80%
Fosfor (mg)	195	24,38%	210	26,25%
IJzer (mg)	2	25,00%	2,1	26,25%
Jodium (ug)		0,00%		0,00%
Magnesium (mg)	27	9,00%	28	9,33%
Koper (mg)	0,09	10,00%	0,09	10,00%
Selenium (ug)	8	14,55%	8	14,55%
Zink (mg)	1,5	10,00%	1,5	10,00%

Bron: Nevo, USDA, Pubmed, CNF
* Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Over frikandel
De frikandel is een gefrituurde staaf die bestaat uit verschillende soorten vlees met kruiden. De snack is een Nederlandse vinding, daarover later meer. Beckers en Mora zijn op dit moment de grootste producenten van frikandellen. Mora heeft inmiddels ook de Viandel op de markt gebracht, een variatie op de frikandel met een krokante buitenlaag.

Herkomst
Is het nu frikandel of frikadel? Er bestaat een wezenlijk verschil tussen beiden. In 1954 produceerde ondernemer Gerrit de Vries gehaktballen, die in zijn stad Dordrecht bijzonder populair waren. Een wijziging in de Warenwet dwong Gerrit zijn recept aan te passen, maar dat zag hij niet zitten. Hij ging ‘zijn gehaktbal’ daarom aanbieden in de vorm van een staaf. Een van afkomst Duitse snackbarhoudster, gaf Gerrit de tip deze noviteit ‘frikadel’ te noemen. Zij had zich laten inspireren door de benaming ‘fricadelle’. Dit is een in Duitsland populaire, platgeslagen gehaktbal.

Gerrit heeft zijn vinding nooit geclaimd, waardoor Jan Bekker van Beckersnacks er met het idee vandoor kon gaan. Hij heeft de vinding van De Vries op grote schaal kunnen vermarkten onder de naam ‘frikandel’. Met de naamswijziging voerde hij ook een aantal veranderingen door: het gehakt werd gemalen vlees, de textuur werd glad en de kruiden werden aangepast. Deze kruidenmix, die Bekker zelf bedacht, geeft de frikandel zijn kenmerkende smaak. Gerrit de Vries heeft zijn lesje geleerd, want zijn volgende idee de ‘Mexicano’ liet hij wel registreren.

Ingrediënten
Over de ingrediënten van een frikandel doen de gekste verhalen de ronde, zo zouden er stierenballen, koeienogen, uiers, paardenpiemels en slachtafval in worden verwerkt. Dat blijkt gelukkig niet het geval. Tegenwoordig bestaat een frikandel grotendeels uit kipseparatorvlees, water, varkensspek, paneermeel van tarwe, zout, uienpoeder, kruiden en vele e-nummers zoals de smaakversterker E-621, E-316 en E-331 als voedingszuur en verder nog een aantal stabilisatoren in de vorm van E-450 en E-451.

Sommige koks serveren hun gasten home made frikandel. De kruidenmix voor deze verse frikandellen bestaat dan meestal uit zout met uienpoeder, gemalen witte peper, nootmuskaat en gemalen foelie. In plaats van kipseparatorvlees wordt vaak kipgehakt gebruikt, dat een tijdje heeft geweld in runderbouillon. Zelfgemaakte ambachtelijke frikandellen zijn een stuk gezonder dan de diepvriesvariant. Dit komt onder meer doordat deze geen e-nummers bevatten, maar verse kruiden.

In het verleden bevatten sommige frikandellen paardenvlees. Maar dat zie je steeds minder, omdat veel mensen paarden liever in de wei zien dan op hun bord. Vrijwel alle frikandellen uit de supermarkt bevatten dan ook geen paardenvlees.

Duurzaam
Een frikandel bestaat voornamelijk uit separatorvlees, dat is het laatste restje vlees dat in de fabriek van de botten en beenderen wordt geschraapt. Dit afschrapen wordt ook wel ‘separeren’ genoemd. Vandaar de naam ‘separatorvlees’. In het verleden werd het restvlees op de botten met het slachtafval weggegooid. Separatorvlees is erg goedkoop en dat maakt frikandellen erg betaalbaar. Behalve voor frikandellen wordt separatorvlees ook gebruikt voor kipnuggets. Separatorvlees is altijd afkomstig van kippen en varkens en niet van runderen vanwege de kans op besmetting met BSE, ofwel ‘de gekke-koeienziekte’.

Verkrijgbaarheid
In elke snackbar zijn frikandellen te koop. Vaak liggen ze op een koper te wachten in de automatiek. Je kan ze dus ‘uit de muur trekken’. Op bestelling worden ze ook ‘vers’ afgebakken. Dit duurt zo’n 4 minuten bij een optimale temperatuur van 180° Celsius. Frikandellen zijn in de supermarkt ook bevroren te koop. Steeds vaker zijn er ook frikandellen verkrijgbaar voor in de airfryer of de oven. Beckers en Mora hebben tegenwoordig ook een vegetarische frikandel in het assortiment. Het vlees is hierbij vervangen door soja, ei en erwten. Eén frikandel weegt gemiddeld 70 à 80 gram en levert 150 à 170 kcal. Er bestaan ook grotere en kleinere exemplaren.

Bewaren
Bij -18°C is een frikandel houdbaar tot aan de houdbaarheidsdatum op de verpakking. Bij -12°C zijn ze tot 3 weken na aankoop veilig te eten. Bij -6°C is dit nog maar 1 week. Een ontdooide frikandel is 48 uur houdbaar in de koelkast. Na ontdooiing mogen ze niet opnieuw worden ingevroren.

Toepassingen
Een frikandel wordt vaak toegevoegd aan een portie friet, maar wordt ook als losse snack gegeten. Meestal wordt een frikandel gecombineerd met saus zoals mayonaise en/of pindasaus. In de meeste snackbars is de ‘frikandel speciaal’ erg populair, met als garnituur: curry (in sommige delen van Nederland ketchup), mayonaise en gesnipperde uitjes.

Wist je dat:

• De frikandel de meest verkochte frituursnack is in Nederland?
• De frikandel door sommige liefhebbers, verkopers en snackbarhouders als ‘gezond’ wordt aangemerkt? Eén van de argumenten is dat het, dankzij het kippenvlees, een relatief vetarme worst is. Voedingsdeskundigen gaan hier niet in mee. Zij wijzen op het hoge zoutgehalte en de vele e-nummers. Bovendien wordt een frikandel vrijwel altijd wordt gecombineerd met suikerrijke sauzen met ongezonde vetten.
• Een frikandel in vergelijking met een rookworst tussen de 5% – 45% minder vet bevat?
• Er in Nederland jaarlijks 600 miljoen frikandellen worden gegeten? Dat zijn er zo’n 35 per persoon!
• Het wereldrecord frikandel eten op 47 frikandellen binnen 1 uur staat?

Zie voor meer informatie over voedingsmiddelen ook het boek: