Koffie is een van de meest gedronken dranken ter wereld en heeft de afgelopen jaren een interessante reis doorgemaakt. Eens bekritiseerd om zijn stimulerende effecten op het centrale zenuwstelsel, is het langzaam maar zeker in een gunstiger daglicht komen te staan door beter begrip van de effecten op onze gezondheid. Dit heeft geleid tot de vraag of de gezondheidsvoordelen van koffie beperkt zijn tot de cafeïnehoudende variant of dat de cafeïnevrije versie net zo gunstig kan zijn.
Cafeïnevrije koffie, beter bekend als decaf, is een type koffie waarbij het grootste deel van de cafeïne is verwijderd. Ondanks wat de naam doet vermoeden, bevat decaf nog steeds een kleine hoeveelheid cafeïne. Maar hoe wordt deze koffie precies gemaakt? En is het even gezond als zijn cafeïnehoudende tegenhanger?
Om cafeïnevrije koffie te maken, worden rauwe, ongebrande koffiebonen ondergedompeld in water of andere oplosmiddelen, die de cafeïne absorberen. Door dit proces wordt de cafeïne verwijderd terwijl de smaak en aroma van de bonen behouden blijven. Na het extraheren van de cafeïne wordt het oplosmiddel uit de bonen verwijderd en kunnen ze worden gebrand.
Maar hoeveel cafeïne blijft er nog over in decaf koffie? Over het algemeen bevat een kopje decaf ongeveer 3 mg cafeïne, vergeleken met 70-140 mg in een gemiddelde kop gewone koffie. Hoewel dit een significante vermindering is, is het belangrijk te onthouden dat decaf niet volledig cafeïnevrij is.
Wat betreft de gezondheidsaspecten, cafeïnevrije koffie is bijna net zo voedzaam als gewone koffie. Het bevat een vergelijkbare hoeveelheid antioxidanten – hoewel soms tot 15% minder door het decafeïneringsproces – waaronder hydrocinnamische zuren en polyfenolen. Deze antioxidanten zijn krachtige verdedigers tegen oxidatieve schade en kunnen beschermen tegen verschillende ziekten, zoals hartaandoeningen, kanker en type 2 diabetes.
De voedingswaarde van cafeïnevrije koffie
Koffie is een complexe mix van meer dan 800 vluchtige stoffen, waarvan cafeïne en chlorogeenzuur het meest voorkomen. Cafeïnevrije koffie bevat ook kleine hoeveelheden essentiële voedingsstoffen zoals magnesium, kalium en vitamine B3. Hoewel de hoeveelheden misschien klein lijken, kunnen ze snel optellen als je dagelijks meerdere kopjes drinkt.
De gezondheidsvoordelen van cafeïnevrije koffie
Talrijke studies hebben de gezondheidsvoordelen van koffie, zowel gewone als decaf, aangetoond. Het dagelijks drinken van koffie is in verband gebracht met een verminderd risico op type 2 diabetes. Het blijkt dat componenten buiten cafeïne deze beschermende effecten mogelijk maken. Cafeïnevrije koffie kan beschermen tegen leeftijdsgerelateerde mentale achteruitgang. Het kan ook het risico op ziekten als Alzheimer en Parkinson verminderen. Daarnaast kan cafeïnevrije koffie het risico op vroegtijdig overlijden verminderen. Cafeïnevrije koffie veroorzaakt aanzienlijk minder zure reflux dan gewone koffie. Het drinken van meer dan twee kopjes per dag kan ook helpen om het risico op het ontwikkelen van rectumkanker te verminderen. Ook suggereert recent onderzoek dat decaf een beschermend effect kan hebben op de leverfunctie.
Voordelen van koffie met cafeïne
Gewone koffie heeft verschillende voordelen ten opzichte van decaf, voornamelijk vanwege de stimulerende stof cafeïne. Cafeïne verhoogt de alertheid, vermindert vermoeidheid en heeft gunstige effecten op de stemming, reactietijd, geheugen, mentale functie, stofwisseling, vetverbranding, atletische prestaties, en het risico op milde depressie, zelfmoordgedachten, levercirrose en leverschade. Cafeïnevrije koffie, en vooral zijn niet-cafeïnehoudende verbindingen, zou vooral gunstige effecten kunnen hebben. Deze fenolische verbindingen in koffie hebben niet alleen bekende antioxiderende eigenschappen, maar kunnen ook sommige negatieve effecten van cafeïne tegengaan, bijvoorbeeld door het verlagen van ontstekingen en bloedsuikerspiegel. Het onderzoek naar gewone koffie is uitgebreider dan naar cafeïnevrije koffie.
De negatieve bijwerkingen van koffie met cafeïne
Cafeïnevrije koffie kan een geschikte optie zijn voor mensen die cafeïne moeten vermijden. Mensen met ernstige angsten, hartaandoeningen, hartritmestoornissen, aanvallen of zwangere vrouwen kunnen bijvoorbeeld geen cafeïne drinken. Veel voorkomende bijwerkingen van cafeïne zijn onder andere een versnelde hartslag, angst, moeite met in slaap vallen, misselijkheid, braken, rusteloosheid, schudden, vaak plassen. Als je gevoelig bent voor stress of slapeloosheid, kun je deze bijwerkingen vermijden door cafeïnevrije koffie te drinken.
Slotwoord
Niet iedereen kan koffie met cafeïne drinken. Voor deze mensen is cafeïnevrije koffie een uitstekende manier om van koffie te genieten zonder de bijwerkingen van te veel cafeïne. Cafeïnevrije koffie heeft grotendeels dezelfde gezondheidsvoordelen als gewone koffie, maar geen van de bijwerkingen. Hoewel cafeïnevrije koffie misschien wat minder traditioneel is, beginnen we steeds meer te waarderen dat het naast zijn smaak en aroma ook belangrijke gezondheidsvoordelen kan bieden.
Bronnen:
- Nieber K. The impact of coffee on health. Planta Med. 2017;83(16):1256-1263.
- Xiao Q, Sinha R, Graubard BI, Freedman ND. Inverse associations of total and decaffeinated coffee with liver enzyme levels in National Health and Nutrition Examination Survey 1999‐2010. Hepatology. 2014;60(6):2091-2098.
- Consumption of decaffeinated coffee protects against the development of early non-alcoholic steatohepatitis: Role of intestinal barrier function. Redox Biology. 2019;21:101092.
- Chieng D, Canovas R, Segan L, et al. The impact of coffee subtypes on incident cardiovascular disease, arrhythmias, and mortality: long-term outcomes from the UK Biobank. European Journal of Preventive Cardiology. 2022;29(17):2240-2249.
- Health Benefits of Decaf Coffee. By Emily Santora. Medically reviewed by Suzanne Fisher, MS. Health.com, 2023.
- Decaf Coffee: Good or Bad? By Adda Bjarnadottir, MS, RDN. Medically reviewed by Adrienne Seitz, MS, RD, LDN. healthline.com, 2023.
