Borstplaat is een traditioneel Nederlands snoepgoed dat vooral rond de periode van Sinterklaas wordt gegeten. Het heeft een knapperige buitenkant, maar is heerlijk zacht van binnen. In dit artikel leggen we uit wat borstplaat is, hoe het wordt gemaakt en waarom het zo populair is tijdens de Sinterklaasperiode.
Bereiding van borstplaat
Borstplaat wordt gemaakt door suiker, water en eventueel een smaakstof (zoals vanille, cacao, of een kleurstof) te mengen en te verwarmen tot de suiker volledig is opgelost. Het mengsel wordt vervolgens gekookt tot het de juiste temperatuur en consistentie bereikt, wat meestal wordt gecontroleerd met behulp van een suikerthermometer. Wanneer het mengsel de juiste consistentie heeft, wordt het van het vuur gehaald en enkele minuten afgekoeld. Daarna wordt het mengsel snel in vormpjes gegoten, zoals hartjes, sterren of dieren. De borstplaat wordt vervolgens volledig afgekoeld en uitgehard, waarna het uit de vormpjes kan worden gehaald en gegeten.
Populariteit tijdens de Sinterklaasperiode
Borstplaat is in Nederland vooral populair tijdens de Sinterklaasperiode, een feest dat wordt gevierd op 5 december. Sinterklaas is een kinderfeest waarbij Sint-Nicolaas en zijn hulpjes, de Pieten, cadeautjes en snoepgoed uitdelen aan kinderen. Borstplaat is een van de vele soorten snoepgoed die typisch geassocieerd worden met deze viering. De zoete smaak en de feestelijke vormpjes maken borstplaat aantrekkelijk voor kinderen, en het wordt vaak gezien als een speciale traktatie tijdens de Sinterklaasperiode. Hoewel borstplaat tegenwoordig het hele jaar door verkrijgbaar kan zijn, blijft het sterk verbonden met het sinterklaasfeest.
Geschiedenis
De allereerste snoepjes ontstonden in 1510 in Vlaanderen. Het werd suikerwerk genoemd. Om dit te maken smolt men rietsuiker en voegde er bepaalde smaken aan toe. Het was in het begin vooral populair in de hogere kringen. Zo lieten verscheidene Duitse keizers suikerwerken naar hun hof brengen vanuit de Zuidelijke Nederlanden en werden er zelfs kleine suikerbeeldjes gemaakt bij belangrijke gebeurtenissen. In 1747 ontdekte Andreas Sigismund Marggraf, een Duitse apotheker, dat je suiker goedkoper kon produceren door het uit bieten te halen. Vanaf toen was suikerwerk ook voor het gewone volk bereikbaar.
Medicijn
Borstplaat is een traditionele Nederlandse zoetigheid die oorspronkelijk werd gebruikt als remedie tegen verkoudheid. De lekkernij heeft zijn vorm gekregen sinds de 17e eeuw, mede dankzij de beschikbaarheid van suiker. Ooit een luxeproduct, werd suiker betaalbaarder door ontwikkelingen in de suikerindustrie. Andreas Sigismund Marggraf ontdekte in 1747 dat suiker ook uit bieten gehaald kon worden, wat de productie goedkoper maakte. Napoleon stimuleerde de teelt van suikerbieten in Europa, wat verdere invloed had op de zoetwarenindustrie. In de eerste helft van de 17e eeuw experimenteerden Amsterdamse koekbakkers met ‘half-om-half’ borstplaat, gemaakt van bruine en witte suiker. De opening van de eerste suikerraffinaderij in Amsterdam in 1655 maakte witte suiker breder beschikbaar, wat leidde tot innovaties in de borstplaat, zoals het toevoegen van verschillende smaken en vullingen. Hoewel het snoepje sindsdien veel veranderingen heeft ondergaan, waaronder het toevoegen van verschillende ingrediënten die de oorspronkelijke eenvoud aantasten, blijft borstplaat een vaste waarde in Nederlandse Sinterklaastradities.
Is borstplaat gezond?
Borstplaat is niet bepaald een gezonde keuze. De traktatie bestaat voornamelijk uit suiker, wat niet alleen bijdraagt aan een hoge calorie-inname zonder enige voedingswaarde, maar ook het risico op gewichtstoename, diabetes type 2 en hartziekten kan verhogen. Bovendien is het hoge suikergehalte slecht voor de tanden en kan het leiden tot snelle schommelingen in de bloedsuikerspiegel. Daarom is het aan te raden om borstplaat met mate te consumeren en het als een speciale traktatie te beschouwen.
Conclusie
Borstplaat is een traditioneel Nederlands snoepgoed dat vooral rond de Sinterklaasperiode wordt gegeten. Het is een zoete lekkernij gemaakt van suiker, water en smaakstoffen, en het heeft een harde, glasachtige textuur. De populariteit van borstplaat tijdens de Sinterklaasperiode is te danken aan de zoete smaak en de feestelijke vormpjes, waardoor het een geliefde traktatie is voor kinderen tijdens deze speciale tijd van het jaar.
Bronnen:
- Borstplaat (snoepgoed). Wikipedia, 2023.
- Recept: Borstplaat. Bakkers in bedrijf, 2014.
- Huang Y, Chen Z, Chen B, et al. Dietary sugar consumption and health: umbrella review. BMJ. 2023;381:e071609.
