Naar schatting 55-60% van alle in de Verenigde Staten geproduceerde suiker is afkomstig van suikerbieten (1). Zowel biet- als rietsuiker zijn te vinden in een verscheidenheid van voedingsmiddelen, waaronder snoepgoed, verwerkte voedingsmiddelen, bakproducten en frisdrank. Er zijn echter meerdere verschillen tussen deze twee veel voorkomende soorten suiker. Dit artikel bespreekt de verschillen tussen biet- en rietsuiker om te bepalen of de ene gezonder is dan de andere.
Wat is bietsuiker?
Bietsuiker is afkomstig van suikerbieten, een wortelgewas dat nauw verwant is aan rode biet en snijbiet (2). Samen met suikerriet behoren suikerbieten tot de meest gebruikte planten voor de productie van witte suiker (3). Suikerbieten worden ook gebruikt om andere soorten geraffineerde suiker te produceren, zoals melasse en bruine suiker (4). Aangezien de oorsprong van de suiker niet altijd op levensmiddelen en etiketten wordt vermeld, kan het echter moeilijk zijn om uit te maken of ze biet- of rietsuiker bevatten.
Kortom: Bietsuiker wordt gemaakt van de suikerbiet. Samen met rietsuiker is het een van de meest voorkomende soorten geraffineerde suiker op de markt.
Verschillen in productie
Een van de grootste verschillen tussen biet- en rietsuiker is de wijze van verwerking en productie. Bietsuiker wordt gemaakt volgens een proces waarbij suikerbieten dun worden gesneden om het natuurlijke suikersap eruit te halen. Het sap wordt gezuiverd en verhit tot een geconcentreerde siroop, die wordt gekristalliseerd tot kristalsuiker. Rietsuiker wordt volgens een soortgelijke methode geproduceerd, maar in Amerika soms verwerkt met beenderkool, een ingrediënt dat wordt gemaakt door de beenderen van dieren te verkolen. Beenderkool helpt bij het bleken en filteren van witte suiker. Hoewel beenderkool niet in het eindproduct zit, kunnen mensen die hun consumptie van voedingsmiddelen op basis van dierlijke producten willen beperken, zoals veganisten of vegetariërs, hier toch rekening mee houden. Bedenk dat andere producten, zoals actieve kool op basis van steenkool, ook vaak worden gebruikt voor de bewerking van witte suiker, als een veganistisch alternatief voor beenderkool (6). In Nederland wordt beenderkool niet meer gebruikt, alleen veganistische koolstof (E153).
Kortom: Bij bietsuiker wordt geen gebruik gemaakt van beenderkool of actieve kool op basis van steenkool, die in Amerika kunnen worden gebruikt om rietsuiker te bleken en te filtreren. In Nederland wordt beenderkool helemaal niet meer gebruikt bij het raffineren.
Werkt anders in recepten
Hoewel rietsuiker en bietsuiker qua voedingswaarde vrijwel identiek zijn, kunnen ze in recepten verschillend werken. Dit is gedeeltelijk te wijten aan uitgesproken smaakverschillen, waardoor de smaak van je gerechten kan veranderen. Bietsuiker heeft een aards, geoxideerd aroma en een vage nasmaak van gebrande suiker, terwijl rietsuiker wordt gekenmerkt door een zoetere nasmaak en een fruitiger aroma (7). Bovendien vinden sommige koks en bakkers dat verschillende soorten suiker de textuur en het uiterlijk van het eindproduct in sommige recepten veranderen. Van rietsuiker wordt met name gezegd dat het gemakkelijker karamelliseert en een uniformer product oplevert dan bietsuiker. Anderzijds kan bietsuiker een knapperiger textuur geven en heeft het een unieke smaak die goed werkt in bepaalde bakwaren.
Kortom: Er wordt gezegd dat bietsuiker en rietsuiker kleine smaakverschillen hebben en verschillend kunnen werken in recepten.
Vergelijkbare voedingssamenstelling
Hoewel er wat verschillen zijn tussen rietsuiker en bietsuiker, zij ze uit voedingsoogpunt nagenoeg identiek. Ongeacht de herkomst is geraffineerde suiker in wezen zuivere sacharose, een verbinding die bestaat uit glucose- en fructosemoleculen (8). Daarom kan de consumptie van grote hoeveelheden biet- of rietsuiker bijdragen tot gewichtstoename en de ontwikkeling van chronische aandoeningen, zoals diabetes, hartziekten en leverproblemen (9). Gezondheidsorganisaties, zoals de American Heart Association, raden aan om de inname van toegevoegde suiker te beperken tot minder dan 6 theelepels (24 gram) per dag voor vrouwen en minder dan 9 theelepels (36 gram) per dag voor mannen (10). Het gaat om alle vormen van riet- en bietsuiker, met inbegrip van witte suiker, bruine suiker, melasse, ruwe rietsuiker en de suiker die in veel verwerkte voedingsmiddelen zit, zoals snoep, frisdranken en desserts.
Kortom: Zowel rietsuiker als bietsuiker zijn in wezen sacharose, dat schadelijk kan zijn bij inname in grote hoeveelheden.
Vaak genetisch gemodificeerd
Veel consumenten verkiezen rietsuiker boven bietsuiker wegens bezorgdheid over genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s). In de Verenigde Staten wordt geschat dat ongeveer 95% van de suikerbieten genetisch gemodificeerd is (11). Genetisch gemodificeerd suikerriet is in 2018 goedgekeurd in de Verenigde Staten. Sommige mensen zijn voorstander van genetisch gemodificeerde gewassen als duurzame bron van voedsel dat zeer resistent is tegen insecten, onkruidverdelgers of extreme weersomstandigheden (12). Anderen geven er de voorkeur aan GGO’s te vermijden omdat zij zich zorgen maken over mogelijke schadelijke effecten op de gezondheid of het milieu (13). Hoewel sommige onderzoekers vrezen dat bepaalde GGO’s schadelijke gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben, is het onderzoek naar de effecten ervan op de mens nog beperkt (14). In andere studies is echter vastgesteld dat de mens veilig GGO-gewassen kan eten en dat deze een voedingsprofiel bevatten dat vergelijkbaar is met dat van conventionele gewassen (15, 16). Als je je zorgen maakt over GGO-gewassen, kun je het beste rietsuiker of bietsuiker zonder GGO’s kiezen om je blootstelling aan GGO’s tot een minimum te beperken.
Kortom: De meeste suikerbieten in de Verenigde Staten zijn genetisch gemodificeerd, terwijl suikerriet vaker niet genetisch gemodificeerd is. In Nederland zijn genetisch gemodificeerde suikerbieten niet toegestaan.
Om te onthouden
Bietsuiker en rietsuiker verschillen enigszins van smaak en kunnen verschillend werken bij het koken en bakken. In tegenstelling tot rietsuiker wordt bietsuiker geproduceerd zonder beenderkool, wat belangrijk kan zijn voor veganisten of vegetariërs. In Nederland wordt beenderkool helemaal niet gebruikt. Sommigen in Amerika zullen toch de voorkeur geven aan rietsuiker, omdat die minder kans heeft om GGO-ingrediënten te bevatten. Ook GGO-gewassen zijn in Nederland vooralsnog verboden. Maar als het erop aankomt, bestaan zowel bietsuiker als rietsuiker uit sacharose, dat schadelijk kan zijn voor de gezondheid als het in overmaat wordt geconsumeerd. Hoewel er dus verschillen kunnen zijn tussen deze twee vormen van suiker, dien je beide soorten slechts met mate te eten, als onderdeel van een gezond dieet (met toestemming vertaald).
