Voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door het consumeren van eten of drinken die schadelijke bacteriën, virussen of parasieten bevatten. Het komt heel vaak voor, ongeveer 9,4 miljoen Amerikanen worden er jaarlijks door geveld (1, 2). Hoewel veel voeding mogelijk schadelijke bacteriën bevat worden deze tijdens het koken meestal vernietigd. Als je echter niet hygiënisch genoeg te werk gaat (handen wassen) of producten op de juiste manier bewaart (rauw vlees onderin je koelkast bewaren) kan zelfs gekookte voeding besmet raken en je ziek maken. Het eten van voeding met giftige toxines kan ook voedselvergiftiging veroorzaken. Deze toxines kunnen van nature voorkomen in voeding, zoals in sommige paddenstoelensoorten, of komen door bacteriën op bedorven voedsel terecht. Omdat er veel verschillende soorten organismen zijn die voedselvergiftiging veroorzaken kunnen de symptomen en ernst ervan variëren (3). Bovendien kan de tijd tussen de vergiftiging en het optreden van de verschijnselen variëren van een aantal uren tot een aantal dagen, waardoor het lastig kan zijn om aan te wijzen welk voedingsmiddel de boosdoener is geweest. Sommige voeding vormt een groter risico voor voedselvergiftiging dan andere. Dit kunnen vlees en vis, eieren, rauwe zuivel, schaaldieren en ongewassen groenten en fruit zijn. Dit artikel gaat in op de tien symptomen van voedselvergiftiging en wat je moet doen als je denkt dat je het hebt.
1. Buikpijn en krampen
Buikpijn voel je rond de romp van je lichaam, of het gedeelte onder je ribben en boven je bekken. Bij een voedselvergiftiging produceren schadelijke organismen gifstoffen die de maag- en darmwand aantasten. Dit kan zorgen voor een pijnlijke ontsteking in je maag, wat voor buikpijn kan zorgen. Mensen met een voedselvergiftiging kunnen ook kramp krijgen doordat de buikspieren samentrekken om de natuurlijke darmbeweging te versnellen en de schadelijke organismen zo snel mogelijk te verwijderen. Buikpijn en kramp komen echter vaker voor en kunnen allerlei oorzaken hebben. Daarom betekent het niet direct dat je een voedselvergiftiging hebt (4, 5). Bovendien is niet bij alle gevallen van voedselvergiftiging sprake van buikpijn of kramp.
Kortom: Buikpijn en kramp kunnen optreden wanneer de maag- en darmwand ontstoken raken. Je kunt ook kramp voelen wanneer je lichaam de schadelijke organismen zo snel mogelijk uit het lichaam probeert te werken.
2. Diarree
Diarree wordt gekenmerkt door waterige, dunne ontlasting die drie of meer keren binnen 24 uur plaatsvindt. Het is een typisch symptoom van voedselvergiftiging. Het ontstaat door een ontsteking die er voor zorgt dat je darmen minder goed de spijsverteringsvloeistoffen heropnemen (6). Diarree kan ook gepaard gaan met andere symptomen, zoals de aandrang om naar het toilet te gaan, een opgeblazen gevoel en buikkramp (7). Omdat je meer vloeistoffen verliest dan normaal bestaat het risico op uitdroging. Het is daarom belangrijk om goed te drinken. Naast water kunnen vloeistoffen zoals bouillon en soep uitdroging voorkomen en je een beetje energie geven als je geen vast voedsel kunt hebben. Let op de kleur van je urine om te controleren of je uitgedroogd bent. Deze zou lichtgeel of helder moeten zijn. Als de kleur donkerder is kan het een signaal van uitdroging zijn (8).
Kortom: Bij diarree heb je drie of meer keer last van waterige ontlasting binnen 24 uur. Het grootste risico voor je gezondheid is uitdroging, dus zorg dat je voldoende vloeistoffen blijft drinken.
3. Hoofdpijn
Hoofdpijn komt heel vaak voor. Mensen kunnen hier om allerlei redenen last van hebben, zoals stress, te veel alcohol, uitdroging en vermoeidheid. Omdat een voedselvergiftiging zorgt voor vermoeidheid en uitdroging kan het ook leiden tot hoofdpijn. Howel de exacte oorzaak niet volledig wordt begrepen wordt gesteld dat uitdroging direct je hersenen beïnvloedt, waardoor ze vloeistoffen verliezen en tijdelijk krimpen (9). Je kunt vooral vatbaar zijn voor hoofdpijn als je moet overgeven en diarree hebt, die beide het risico op uitdroging verhogen.
Kortom: Je kunt hoofdpijn krijgen als je een voedselvergiftiging hebt, vooral als je uitgedroogd raakt.
4. Overgeven
Het is een natuurlijke reactie om bij een voedselvergiftiging over te geven. Dit gebeurt wanneer de buikspieren en middenrif zo sterk samentrekken en je ongewild forceren om de maaginhoud via je mond naar buiten te brengen. Het is een beschermend mechanisme dat zich voordoet wanneer je lichaam zich van gevaarlijke organismen of toxines wil ontdoen. Een voedselvergiftiging zorgt vaak dat je hevig moet overgeven. Bij sommigen gaat dit weer over, terwijl het bij anderen aanhoudt (10). Als het overgeven niet stopt en je geen vloeistoffen binnen kunt houden zou je hulp moeten zoeken bij een dokter of apotheker om uitdroging te voorkomen.
Kortom: Veel mensen met een voedselvergiftiging moeten overgeven. Het is een beschermend mechanisme dat je lichaam helpt om af te komen van schadelijke organismen die je hebt gegeten.
5. Je ziek voelen
Mensen met een voedselvergiftiging verliezen vaak hun eetlust en hebben andere symptomen die opduiken bij ziekte, zoals vermoeidheid. Dit gebeurt wanneer het immuunsysteem aan de slag gaat om de infectie die je lichaam is binnengedrongen eruit te werken (11, 12). Hierbij worden chemische boodschappers afgegeven, genaamd cytokines. Cytokines hebben veel verschillende rollen, maar een belangrijke is het reguleren van de respons van je lichaam op een infectie. Dit doen ze door je immuuncellen te vertellen waar ze naartoe moeten en hoe te reageren. Daarnaast sturen cytokines signalen naar de hersenen die veel van de symptomen veroorzaken die we linken aan ziek zijn, zoals het verliezen van de eetlust, vermoeidheid en pijn (13, 14). Deze verzameling van symptomen kan leiden tot ziek zijn, waarbij je je terugtrekt van sociale interacties, rust neemt en stopt met eten. Dit betekent dat je lichaam de aandacht verlegt van andere lichaamsprocessen zoals de spijsvertering, om het verweren van de infectie voorrang te geven (15).
Kortom: Cytokines zijn chemische boodschappers die een belangrijke rol spelen in het reguleren van je immuunrespons. Zij zijn ook de oorzaak van een aantal veel voorkomende symptomen bij ziekte, zoals het verlies van de eetlust.
6. Koorts
Je hebt koorts wanneer je lichaamstemperatuur hoger is dan normaal, wat tussen de 36-37°C is. Koorts duikt op bij veel ziektes als onderdeel van het natuurlijke afweersysteem tegen een infectie. Pyrogenen, stoffen die koorts produceren, triggeren de temperatuurstijging. Ze worden afgegeven door je immuunsysteem of de bacteriën die je lichaam zijn binnengekomen (16). Ze veroorzaken koorts door signalen te sturen waardoor je hersenen denken dat je lichaam kouder is dan het echt is. Hierdoor produceert je lichaam meer hitte en verliest het minder hitte, waardoor je lichaamstemperatuur stijgt. Deze temperatuursverhoging zorgt voor meer activiteit van de witte bloedcellen, die je helpen de infectie te weren.
Kortom: Koorts is een veel voorkomend symptoom van ziekte veroorzaakt door schadelijke organismen, zoals bij een voedselvergiftiging. Het helpt de infectie weren door je lichaam te heet te maken voor de bacterie of infectie die de infectie veroorzaakte.
7. Rillingen
Rillingen kunnen ontstaan wanneer je lichaam de temperatuur wil verhogen. Het is een resultaat van het heel snel samentrekken en ontspannen van je spieren, wat warmte genereert. Het gaat vaak samen met koorts, door pyrogenen die je lichaam laten denken dat het koud is en moet opwarmen. Koorts kan bij veel verschillende ziektes optreden, zo ook bij voedselvergiftiging, waardoor rillingen vaak ontstaan.
Kortom: Rillingen gaan vaak gepaard met koorts, die kan optreden bij een voedselvergiftiging. Je lichaam rilt doordat het koud aanvoelt en wil opwarmen.
8. Slapte en vermoeidheid
Slapte en vermoeidheid zijn andere symptomen van voedselvergiftiging. Deze symptomen treden op door de afgifte van de chemische boodschappers genaamd cytokines. Daarbij kun je je moe voelen doordat je door je gebrek aan eetlust minder eet. Zowel slapte als vermoeidheid zijn symptomen van ziekte en helpen je lichaam rusten, waarmee het herstel op de eerste plaats komt te staan. Ze kunnen ook bij veel andere ziektes optreden. Als je je moe voelt, kun je het beste naar je lichaam luisteren en uitrusten.
Kortom: Slapte en vermoeidheid zijn bekende bijwerkingen van een voedselvergiftiging. Ze worden veroorzaakt door chemische boodschappers genaamd cytokines en worden in het lichaam afgegeven als je ziek bent.
9. Misselijkheid
Misselijkheid geeft je het vervelende gevoel dat je moet overgeven. Alhoewel het normaal is dat je je misselijk voelt bij een voedselvergiftiging kan misselijkheid ook om andere redenen ontstaan, zoals bij migraine, wagenziekte en overeten (17). Misselijkheid door een voedselvergiftiging treedt meestal op tussen één en acht uur na een maaltijd. Het is een waarschuwingssignaal dat je mogelijk iets schadelijks hebt gegeten. Het kan worden verergerd door het vertragen van de darmbeweging, wat gebeurt als je lichaam de toxines uit je maag wil beperken. Als je misselijk bent kun je deze natuurlijke middelen nemen voor verlichting.
Kortom: Misselijkheid geeft het nare gevoel van overgeven als je ziek bent. Het dient als een waarschuwingssignaal voor voedselvergiftiging.
10. Spierpijn
Je spieren kunnen zeer doen als je een infectie zoals voedselvergiftiging te pakken hebt. Dit komt omdat je immuunsysteem is geactiveerd, waardoor ontsteking ontstaat. Tijdens dit proces geeft je lichaam histamine af, een chemische stof die de bloedvaten helpt verwijden, zodat meer witte bloedcellen er door kunnen om de infectie te bestrijden. Histamine helpt de bloedtoevoer naar de geïnfecteerde lichaamsdelen verhogen. Net als andere stoffen betrokken bij de immuunrespons, zoals cytokines, kan histamine bij andere lichaamsdelen komen en pijnreceptoren triggeren (18, 19). Dit kan ervoor zorgen dat sommige lichaamsdelen gevoeliger zijn voor pijn en leiden tot de pijntjes die je vaak voelt als je ziek bent.
Kortom: Je kunt pijn hebben als je een infectie hebt zoals voedselvergiftiging. Deze pijn treedt op door een ontsteking in het lichaam als reactie van je immuunsysteem, om de boosdoener te bestrijden.
Tot slot
Zorg voor goede persoonlijke en voedselhygiëne om voedselvergiftiging te voorkomen. Dit betekent een schone keuken, regelmatig handen wassen en het bewaren, bereiden en koken van je voeding volgens de voorgeschreven manier. Als je merkt dat je een aantal van de bovenstaande symptomen hebt en vermoedt dat je voedselvergiftiging hebt probeer dan te rusten en goed te drinken. Je kunt je ook laten adviseren door de apotheker, aangezien je hier bepaalde medicijnen kunt krijgen om de symptomen te verlichten. Sommige vormen van voedselvergiftiging kunnen echter ernstig zijn. Laat je in dit geval nakijken door een arts (met toestemming vertaald).
