Oorartsen trekken op dit moment massaal aan de bel, want vele jongeren lopen rond met gehoorschade. De reden is onder meer het gebruik van oortjes en koptelefoons, die harder gezet worden dan het lichaam kan hebben. De gevolgen openbaren zich meestal op latere leeftijd. Een veelvoorkomende klacht is dan tinnitus, oftewel oorsuizen. Iemand met tinnitus hoort geluiden die er niet zijn. Helaas komt tinnitus ook veel voor bij mensen die niet zijn blootgesteld aan harde geluiden. Wat zouden de oorzaken kunnen zijn? Wat kun je doen als je tinnitus hebt? We bespreken het in dit artikel.
Naar schatting hebben 1 miljoen Nederlanders last van oorsuizen (1). Deze mensen hebben continu een piep, ruis, sis of fluit in één of beide oren. Bij sommigen mensen zijn de klachten zo hevig, dat het een reden is om uit het leven te stappen (2, 3, 4). Hoewel tinnitus een wijdverbreid probleem is, heeft de medische wereld er nog altijd geen oplossing voor (5). Dat komt omdat er zeer veel oorzaken aan ten grondslag kunnen liggen. Naast gehoorschade is het ook bekend dat bepaalde medicijnen, de ziekte van Lyme, neurale degeneratie, MS (multiple sclerose), een whiplash en de ziekte van Ménière de oorzaak van tinnitus kunnen zijn (6). De oorzaak van tinnitus is vaak onbekend, maar meestal is het een symptoom van een onderliggend probleem.
Stress
Een veelgenoemde oorzaak van tinnitus is stress in de vorm van mentale overbelasting (7). Er zijn studies bekend waaruit blijkt dat de klachten in de loop van de dag kunnen veranderen, aan de hand van de hoeveelheid stresshormonen in het lichaam (8). Ontspanning, meditatie en yoga kunnen dan ook oorsuizen in de oren verminderen (9, 10, 11).
Slaapproblemen
Een tekort aan slaap kan tinnitus verergeren (12). Een goede nachtrust is daarom cruciaal. Helaas worden veel mensen door het oorsuizen uit hun slaap gehouden en kan er een vicieuze cirkel ontstaan (13). Daarom is voor deze groep heel belangrijk om voldoende rust te nemen voor het slapengaan, op vaste tijden naar bed te gaan, het schermgebruik in de avond te vermijden en de slaapkamer koel te houden (14).
Vasculaire problemen
Mensen bij wie de vasculaire gezondheid van het brein niet optimaal is, lopen een verhoogd risico op tinnitus (15). Deze vorm van tinnitus heeft dan vaak een kloppend karakter, dat synchroon loopt met de hartslag (16). Het is dan slim om een dieet te volgen dat gunstig is voor de aderen (17). Het best is om te kiezen voor onbewerkte voeding met veel antioxidanten, zoals groenten, fruit, noten en zaden. Goede vetzuren kunnen ook veel verschil maken, zoals de omega 3-vetzuren (18). Lichaamsbeweging kan ook verlichtend werken bij tinnitus (39).
Ontstekingen
Een recente ontdekking is dat ontstekingen mogelijk een rol spelen bij tinnitus (19). Neuro-inflammatie (hersenontsteking) van de auditieve cortex kan waarschijnlijk aanleiding geven tot het opwekken van fantoomgeluiden. Om deze reden is het raadzaam om zoveel mogelijk ontstekingsremmende voeding te nuttigen en ontstekingsbevorderende voeding te vermijden.
Massage
Soms is tinnitus het gevolg van gespannen of stijve spieren in de rug, nek of kaak. Massage of rek- en strekoefeningen kunnen dan verlichtend werken (20). Volgens gerandomiseerd onderzoek is het aan te raden om de massage te combineren met acupunctuur (21).
Voeding
Een recente studie heeft eens uitgebreid gekeken naar voeding en tinnitus (22). Daaruit kwam dat groenten, fruit, eiwitten, vitamine B12 en vitamine D de kans op tinnitus kunnen verlagen. Een overmaat aan vet, calcium en ijzer kan de aandoening juist in de hand werken. Het effect van deze voeding op het verloop van tinnitus is overigens gering (23). In de alternatieve geneeskunde wordt massaal gewaarschuwd voor koffie bij tinnitus. Een uitgebreide zoektocht in de medische literatuur ondersteunt dit advies niet, vaak is er juist een daling te zien bij matig koffiegebruik (24, 25). Uit een Koreaanse studie kwam naar voren dat ook een tekort aan water bij sommigen tinnitus aan kan jagen (26). Het drinken van alcohol is niet verstandig bij tinnitus, aangezien dat de klachten sterk kan verergeren (27).
Supplementen
Bij tinnitus wordt vaak ginkgo biloba aangeraden, vanwege de gunstige werking op de doorbloeding. Helaas kunnen vele studies van hoge kwaliteit dit niet onderbouwen (28, 29). Gelukkig zijn er wel andere supplementen die volgens de wetenschap verlichtend kunnen werken op tinnitus. Zo wordt melatonine volgens meerdere studies geassocieerd met een vermindering van de klachten bij oorsuizen (30, 31, 32, 33). Verder kan magnesium gunstig werken volgens onderzoek, maar helaas vermeldt de studie niet de gebruikte vorm (34). Ook blijkt dat zink tegen tinnitus kan werken, wanneer er sprake is van een tekort (35).
Accepteren
Omdat er geen standaardbehandeling is tegen tinnitus die bij iedereen werkt, blijft het een persoonlijke zoektocht. De reacties van mensen met tinnitus op voeding, stress, harde geluiden en slaaptekort zijn heel verschillend (36). Wanneer niks werkt, is het verstandig om geen strijd aan te gaan met tinnitus, maar het te accepteren (37). Door te leren om de aandacht bewust op andere zaken te focussen dan het oorsuizen, kan het makkelijker worden om met de aandoening te leven (38).