Alles wat je moet weten over vijgen

Vijgen – en hun bladeren – zitten boordevol voedingsstoffen zoals koper en vitamine B6 en bieden verschillende potentiële voordelen voor de gezondheid. Vijgen zijn een unieke, druppelvormige vruchten. Ze zijn ongeveer zo groot als je duim, zitten vol met honderden kleine zaadjes en hebben een eetbare paarse of groene schil. Het vruchtvlees is roze en heeft een milde, zoete smaak. De wetenschappelijke naam voor de vijg is Ficus carica. Vijgen en vijgenbladeren – zitten boordevol voedingsstoffen en hebben verschillende potentiële gezondheidsvoordelen. Ze kunnen een gezonde spijsvertering bevorderen, je risico op hartaandoeningen verlagen en je helpen je bloedsuikerspiegel onder controle te houden. In dit artikel lees je meer over vijgen, inclusief hun voedingswaarde, voordelen en nadelen, en hoe je ze aan je dieet kunt toevoegen.

Voedingswaarden
Verse vijgen zijn rijk aan voedingsstoffen en bevatten relatief weinig calorieën, waardoor ze een geweldige aanvulling zijn op een gezond dieet. Een kleine (40 gram) verse vijg bevat (1):

• Calorieën: 30
• Eiwit: 0 gram
• Vet: 0 gram
• Koolhydraten: 8 gram
• Vezels: 1 gram
• Koper: 3% van de dagelijkse hoeveelheid (ADH)
• Magnesium: 2% van de ADH
• Kalium: 2% van de ADH
• Riboflavine: 2% van de ADH
• Thiamine: 2% van de ADH
• Vitamine B6: 3% van de ADH
• Vitamine K: 2% van de ADH

Verse vijgen bevatten wat calorieën uit natuurlijke suiker, maar je kan het eten van een paar vijgen beschouwen als redelijk, caloriearm tussendoortje. Aan de andere kant zijn gedroogde vijgen rijk aan suiker en calorieën, omdat de suiker geconcentreerd wordt wanneer de vruchten gedroogd worden. Vijgen bevatten ook kleine hoeveelheden van allerlei voedingsstoffen, maar ze zijn vooral rijk aan koper en vitamine B6. Koper is een essentieel mineraal dat betrokken is bij verschillende lichaamsprocessen, waaronder de stofwisseling en energieproductie, maar ook de vorming van bloedcellen, bindweefsel en neurotransmitters (2). Vitamine B6 is een belangrijke vitamine die nodig is om je lichaam te helpen eiwitten uit de voeding af te breken en nieuwe eiwitten aan te maken. Het speelt ook een belangrijke rol in de gezondheid van de hersenen (3).

Kortom: Verse vijgen bevatten weinig calorieën en verschillende vitaminen en mineralen. Gedroogde vijgen bevatten echter veel suiker en calorieën.

Voordelen van vijgen

Vijgen hebben veel potentiële voordelen, waaronder het bevorderen van de spijsvertering en de hartgezondheid, en een mogelijke bijdrage aan het beheren van de bloedsuikerspiegel.

Bevorderen de spijsvertering

Vijgen worden al heel lang gebruikt als huismiddeltje of alternatieve behandeling voor spijsverteringsproblemen zoals constipatie (4). Ze bevatten vezels, die de spijsvertering kunnen helpen bevorderen door de ontlasting zachter te maken en meer volume te geven en constipatie te verminderen. Ze kunnen ook werken als prebioticum, dus als voedselbron voor de gezonde bacteriën die je darmen bevolken (5, 6). In dierstudies hielp vijgenextract of -pasta de beweging van voedsel door het spijsverteringskanaal te versnellen, waardoor constipatie verminderde en de symptomen van spijsverteringsaandoeningen zoals colitis ulcerosa verbeterden (7, 8). Uit een onderzoek bij 150 mensen met het prikkelbare darmsyndroom met constipatie (IBS-C) bleken degenen die tweemaal daags ongeveer 4 gedroogde vijgen (45 gram) aten een significante vermindering van symptomen te ervaren – waaronder pijn, een opgeblazen gevoel en constipatie – in vergelijking met een controlegroep (9). Bovendien bleek uit een vergelijkbaar onderzoek bij 80 mensen dat dagelijkse suppletie van ongeveer 300 gram vijgenpasta gedurende 8 weken constipatie aanzienlijk verminderde, vergeleken met een controlegroep (10).

Kan vaat- en hartgezondheid verbeteren

Vijgen kunnen de bloeddruk en het vetgehalte in het bloed verbeteren, wat kan zorgen voor verbetering van je bloedvatgezondheid en verlaging van je risico op hartaandoeningen. Eén onderzoek wees uit dat vijgenextract de bloeddruk verlaagde bij ratten met een normale bloeddruk, maar ook bij ratten met een verhoogde bloeddruk (11). Dierstudies hebben ook verbeteringen aangetoond in het totale cholesterol, het ‘goede’ HDL-cholesterol en triglyceridengehalte bij suppletie met vijgenbladextract (12, 13). In een onderzoek van 5 weken bij 83 mensen met een hoog ‘slecht’ LDL-cholesterolgehalte, merkten onderzoekers echter op dat degenen die dagelijks ongeveer 14 gedroogde vijgen (120 gram) aan hun dieet toevoegden, geen veranderingen in hun vetgehalte in het bloed hadden, vergeleken met een controlegroep (14). Er zijn meer menselijke studies nodig om de relatie tussen vijgen en hartgezondheid beter te begrijpen.

Kan helpen de bloedsuikerspiegel onder controle te houden

Uit een ouder onderzoek uit 1998 bij 10 mensen met type 1-diabetes bleek dat het drinken van vijgenbladthee bij het ontbijt hun insulinebehoefte kan hebben verminderd. In de maand dat ze vijgenbladthee kregen, daalde hun insulinedosering met ongeveer 12% (15). Bovendien bleek uit een recenter onderzoek dat drankjes met hoge doses vijgenvruchtenextract een lagere glycemische index (GI) hadden dan drankjes zonder vijgenvruchtenextract, wat betekent dat deze drankjes een gunstiger effect zouden hebben op de bloedsuikerspiegel (16). Vijgen – vooral gedroogde vijgen – bevatten echter veel suiker en kunnen de bloedsuikerspiegel op korte termijn verhogen. Als je moeite hebt om je bloedsuikerspiegel onder controle te houden, moet je de inname van gedroogde vijgen beperken.

Potentiële antikankereigenschappen

Er zijn veel veelbelovende reageerbuisstudies uitgevoerd naar de effecten van vijgenbladeren op kankercellen. Er zijn aanwijzingen uit reageerbuisstudies dat vijgenbladeren en de natuurlijke latex uit vijgenplanten een kankerwerend effect vertonen tegen menselijke dikkedarmkanker, borstkanker, baarmoederhalskanker en leverkankercellen (17, 18, 19, 20). Dit betekent echter niet dat het eten van vijgen of het drinken van vijgenbladthee dezelfde effecten heeft. Reageerbuisstudies bieden een veelbelovend uitgangspunt, maar er zijn studies bij mensen nodig om te beoordelen hoe het eten van vijgen of vijgenbladeren de groei van kanker beïnvloedt.

Kan een gezonde huid bevorderen

Vijgen kunnen een gunstig effect hebben op de huid, vooral bij mensen met allergische dermatitis – of een droge, jeukende huid als gevolg van allergieën. Uit één onderzoek bij 45 kinderen met dermatitis bleek dat een crème op basis van gedroogd vijgenextract die 2 weken lang tweemaal daags werd aangebracht, effectiever was bij de behandeling van de symptomen van dermatitis dan hydrocortisoncrème, de standaardbehandeling (21). Bovendien bleek een combinatie van fruitextracten – waaronder vijgenextract – antioxiderende effecten te hebben op huidcellen, de afbraak van collageen te verminderen en de zichtbaarheid van rimpels te verbeteren in een reageerbuis- en dierstudie (22). Het is echter moeilijk te bepalen of deze positieve effecten afkomstig waren van het vijgenextract of van een van de andere onderzochte extracten. Er is meer onderzoek nodig om de effecten van vijgen op de gezondheid van de huid vast te stellen.

Kortom: Vijgen hebben verschillende potentiële gezondheidsvoordelen. Ze kunnen de spijsvertering verbeteren en constipatie tegengaan, helpen bij het beheersen van de vet- en bloedsuikerspiegel en kankercellen doden. Er is echter meer onderzoek bij mensen nodig.

Nadelen
Vijgen hebben een aantal potentiële nadelen. Zo worden vijgen soms gebruikt als huismiddeltje tegen constipatie, maar ze kunnen ook diarree of andere spijsverteringsproblemen veroorzaken (10). Vijgen zijn ook vrij rijk aan vitamine K, wat kan interfereren met bloedverdunnende medicijnen, waardoor die minder effectief zijn (1, 23). Als je bloedverdunners gebruikt, moet je je inname van vijgen en andere vitamine-K-rijke voedingsmiddelen van dag tot dag consistent houden om je risico op complicaties te verlagen (23). Tot slot kunnen sommige mensen allergisch zijn voor vijgen. Als je allergisch bent voor berkenstuifmeel, is de kans groter dat je ook allergisch bent voor vijgen. Vijgenbomen bevatten ook natuurlijke latex, waar sommige mensen allergisch voor kunnen zijn (24).

Kortom: Vijgen kunnen de spijsvertering verstoren of diarree veroorzaken vanwege hun werking als tegen constipatie. Ze kunnen ook de werking van bloedverdunners verstoren en sommige mensen zijn er allergisch voor.

Vijgen gebruiken in je voedingspatroon
Er zijn een aantal manieren om vijgen aan je voedingspatroon toe te voegen, elk met zijn eigen potentiële voordelen. Hier zijn de vier belangrijkste manieren waarop je vijgen kunt gebruiken:

• Vers. Verse vijgen bevatten weinig calorieën en zijn een heerlijk tussendoortje, en ze zijn een uitstekende toevoeging aan salades of desserts. Je kunt ook vijgenjam of -conserven maken met verse vijgen.
• Gedroogd. Gedroogde vijgen bevatten veel suiker en calorieën, dus eet ze met mate. Ze kunnen effectiever zijn bij het behandelen van constipatie dan verse vijgen (9, 10).
• Vijgenbladeren.
  Hoewel ze misschien moeilijk te vinden zijn buiten de gespecialiseerde winkels, zijn vijgenbladeren voedzaam. Je kan ze gebruiken net als druivenbladeren, als omhulsel voor gerechten met rijst, vlees of andere vullingen.
• Vijgenbladthee.
  Vijgenbladthee wordt gemaakt van gedroogde vijgenbladeren. Je kunt het zelf maken of kant-en-klare vijgenbladthee online of in speciaalzaken kopen.

Je kunt op verschillende manieren van vijgen genieten, maar vanwege hun hoge suikergehalte moet je gedroogde vijgen alleen met mate eten of ze af en toe gebruiken als huismiddeltje tegen constipatie.

Kortom: Om de voordelen van vijgen te benutten, kun je verse vijgen, gedroogde vijgen, vijgenbladeren of vijgenbladthee kopen. Gebruik gedroogde vijgen met mate vanwege hun suikergehalte.

Om te onthouden
Vijgen hebben verschillende potentiële voordelen voor de gezondheid. Naast de vrucht lijken ook vijgenbladeren en vijgenbladthee goed te zijn voor de gezondheid. Vooral gedroogde vijgen kunnen constipatie helpen verlichten. Vijgen kunnen echter interfereren met bloedverdunnende medicijnen vanwege hun vitamine K-gehalte, en gedroogde vijgen moet je met mate eten vanwege hun hoge suikergehalte. Alles bij elkaar genomen zijn verse vijgen, vijgenbladeren en vijgenbladthee dus goede toevoegingen aan een gezond dieet (met toestemming vertaald).