Enkele maanden geleden heeft de consumentenbond onderzocht hoe het met olijfolie is gesteld in de Nederlandse supermarkten. Deze organisatie ontdekte dat met zeker een derde van de olijfolie iets mis is. Zo bleek de biologische olijfolie van Mama Nature die bij de Aldi te verkrijgen is zo slecht te zijn dat het in de categorie lampolie valt.
Vaak staat er op het etiket van olijfolie de term ‘extra vierge’. De term wil zeggen dat het percentage vrije vetzuren onder de 0,8% is. Bij alleen ‘vierge’ moet dit percentage onder de 2% liggen. In veel gevallen blijkt dat de oliën de term extra vierge niet waard zijn. Veel olijfolie in de supermarkt is eigenlijk geraffineerd en mist alle gunstige stoffen die olijfolie nu zo gezond maken (1). De antioxidantkracht van niet-geraffineerde olie is vele malen groter dan van de bewerkte variant (2). Bewerkte olijfolie is te herkennen aan de term ‘milde olijfolie’ op het etiket.
Een goede olijfolie zit altijd in een donker glas, omdat de kwaliteit dan het best bewaard blijft. In plastic of doorzichtig materiaal kan UV-straling uit licht de olie degraderen. Olie uit een blik is niet verstandig, omdat het blik vaak van aluminium (neurotoxisch) is en een plastic laagje bevat met daarin mogelijk de weekmaker BPA (hormoonverstoorder). Een goede olijfolie betreft geen mengsel, maar één enkele olijfsoort. Producenten die hun eigen boomgaard bezitten, hebben controle over de olijven. Producenten die partijen opkopen en er mengsels mee maken, hebben geen controle op bijvoorbeeld het pesticidegebruik.
Dan moet ik nu iets rechtzetten. Vaak wordt beweerd dat olijfolie niet geschikt is om in te bakken. Dat lijkt niet te gelden voor echte extra vierge olijfolie (3, 4, 5). Omega 9 kan makkelijk 24 uur verhit worden zonder te oxideren. Met name alle natuurlijke polyfenolen beschermen de olie tegen achteruitgang (6). Vooral meervoudig onverzadigde vetten zoals zonnebloemolie, rijstolie, sojaolie en druivenpitolie oxideren extreem snel onder invloed van warmte (7). Olijfolie koud blijft het meest heilzaam. Olijfolie kan beter ook geen tweede keer worden verhit. Voor mezelf heb ik de regel dat als ik iets korter dan 10 minuten verhit, ik olijfolie gebruik en dat ik bij langer verhitten kies voor ghee of kokosolie. Er kan beter voor ghee gekozen worden dan voor roomboter.
In roomboter zitten veel eiwitten die gemakkelijk verbranden tijdens het verhitten en zo in de lucht komen. Veel mensen weten niet dat de grootste bron van fijnstof in hun leven de keuken is en niet de snelweg. Tijdens het bakken in vet ontstaan er gemakkelijk fijnstofdeeltjes die de lucht in geslingerd worden. Deze deeltjes worden ingeademd en kunnen in het lichaam gemakkelijk kanker aanjagen (8, 9). Het is heel belangrijk om tijdens het koken de afzuigkap goed z’n werk te laten doen en desnoods het raam open te zetten.
