Kun je afkoelen door hete thee of een warme douche?

We zitten midden in de zomer en dat is te merken, want de temperaturen lopen regelmatig hoog op. Het wordt de laatste jaren steeds warmer in Nederland, waardoor er telkens weer vele hitterecords worden gevestigd. Veel mensen nemen voor het slapengaan een koude douche om af te koelen, maar is dat wel zo effectief? En hoe zit het dan met warme en koude dranken? En hoe kun je je hoofd bij warm weer nog meer koel houden? We bespreken het in dit artikel.

Helpt koud douchen om af te koelen?
De huid is ons belangrijkste orgaan om de temperatuur van het lichaam te regelen (1). De lichaamstemperatuur verschilt bij een omgevingstemperatuur van 12 tot 48 graden slechts 0,5 graden (2). Bij lage temperaturen is er in de huid nauwelijks sprake van doorbloeding, maar bij zeer hoge temperaturen kan er wel 7 liter bloed per minuut door de huid stromen om zo de hitte kwijt te raken (3). Daarom zien we bij koud weer erg bleek en hebben we een rode huid bij warm weer. Zonder kleding zou de ideale omgevingstemperatuur tussen de 28 – 30 graden zijn (4). Als we met een koude douche onze lichaamstemperatuur naar beneden brengen, dan zal dit koeler aanvoelen (5). De verlichting is echter tijdelijk, want door de afgenomen doorbloeding in de huid, kan de kernwarmte van het lichaam minder makkelijk ontsnappen, waardoor het lichaam juist opwarmt. Een lauwwarme douche zal op de lange termijn daarom verkoelender zijn dan een koude douche (6). De aderen staan bij een warme douche open en daardoor kan het lichaam z’n warmte kwijt.

Helpen koude dranken om af te koelen?
Vele sites op het internet melden dat als het buiten warm is, een warme drank je beter kan helpen afkoelen dan iets kouds. Het klinkt tegenstrijdig, maar er zit zeker een kern van waarheid in. Onderzoekers stelden dit mechanisme inderdaad vast (7). Het werkingsmechanisme is volgens hen dat je door een warme drank meer gaat zweten, waardoor je afkoelt. De kerntemperatuur stijgt in eerste instantie. Ook zitten er in de mond, keel en het spijsverteringskanaal temperatuursensoren die een signaal sturen naar je hersenen om meer zweet te produceren. Met name de thermoreceptoren in de maag spelen hier een grote rol in (8). De toename van de transpiratie is de sleutel tot afkoelen, maar dit werkt alleen bij een lage luchtvochtigheid. Daarbij laat inspanningsfysioloog Coen Bongers weten dat dit mechanisme alleen werkt na een periode van lichamelijke rust (9). Bij sporten is er al zweet geproduceerd en dan heeft warm water drinken geen effect meer. Het eten van ijs na het sporten is volgens onderzoekers dan ook geen goed idee, omdat je je warmte dan minder goed kwijt kunt (10, 11). Het eten van een ijsje voor het sporten kan mogelijk onder hete en vochtige omstandigheden wel weer gunstig zijn. Het antwoord is dus niet zo simpel, maar onder bepaalde omstandigheden kan het drinken van heet water bij warm weer dus verkoelend werken. Althans volgens de wetenschappers. Kennelijk zijn de Indiërs die op een loeihete zomerdag een warme chai thee drinken misschien toch niet zo gek (12).

Andere tips
De meeste mensen hebben met warm weer minder zin in calorierijk eten, zij eten liever een salade. Dat is volgens wetenschappers een slim plan, want volgens hen koel je af door caloriearm te eten (13). Belangrijk is om tijdens warm weer voldoende te drinken, omdat een tekort aan vocht ervoor kan zorgen dat je lichaamstemperatuur oploopt (14). Na het sporten de handen onderdompelen in koud water, kan ook voor een flinke verkoeling zorgen (15). Vermoedelijk is een koud voetenbad ook effectief.

De airco
Het gebruik van een airconditioning is de laatste jaren steeds populairder geworden. Het gebruik van deze apparaten is echter niet zonder risico. Wetenschappers melden dat het gebruik van de airco kan leiden tot gezondheidsklachten, die zij gekscherend ‘conditioningitis’ noemen (16). Een airco moet goed worden onderhouden, anders kunnen ziekmakende micro-organismen zorgen voor een ongezonde lucht via zogenaamde bio-aerosolen (17). Sommige onderzoekers pleiten er dan ook voor om bij warm weer gewoon een elektrische ventilator op je lichaam te richten voor verkoeling (18).

Help anderen gezonder te worden en deel dit artikel:

Download nu tijdelijk gratis ons E-book Afvallen

Gelukt! Ga naar je inbox om het E-book te bekijken.