Kombucha is een gefermenteerde thee die al duizenden jaren wordt gedronken. Het heeft niet alleen dezelfde gezondheidsvoordelen als thee, het is ook rijk aan gezonde probiotica. Kombucha bevat ook antioxidanten, kan schadelijke bacteriën doden en kan helpen bij het bestrijden van verschillende ziekten. Hieronder staat de top 8 van gezondheidsvoordelen van kombucha, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs.
1. Kombucha is een potentiële bron van probiotica
Kombucha is vermoedelijk afkomstig uit China of Japan. Het wordt gemaakt door toevoeging van specifieke bacteriestammen, gist en suiker aan zwarte of groene thee, waarna het vervolgens een week of langer moet fermenteren (1). Tijdens dit proces vormen bacteriën en gisten een soort paddenstoelachtig laagje op het oppervlak van de vloeistof. Dit is de reden waarom kombucha ook wel bekend staat als ‘paddenstoelenthee’. Deze ‘klodder’, de zogenaamde SCOBY, bestaat uit een levende symbiotische kolonie bacteriën en gisten, die kan worden gebruikt om weer nieuwe kombucha te fermenteren. Bij het fermentatieproces wordt azijnzuur geproduceerd en verschillende andere zure verbindingen, en een miniem beetje alcohol en gassen die het koolzuurhoudend maken (2). Verder groeien er ook veel bacteriën in het mengsel. Hoewel er tot zover nog geen bewijs is voor de probiotische voordelen van kombucha, bevat het verschillende soorten melkzuurbacteriën die mogelijk een probiotische functie hebben (3). Probiotica voorzien je darmen van gezonde bacteriën. Deze bacteriën kunnen een gunstige invloed hebben op allerlei gezondheidsaspecten, waaronder de spijsvertering, ontstekingen en ze kunnen zelfs zorgen voor gewichtsverlies. Om deze reden kan het toevoegen van dranken zoals kombucha aan je voeding je gezondheid op veel manieren verbeteren.
Kortom: Kombucha is een vorm van gefermenteerde thee. Daardoor is het een goede bron van probiotica, die gunstige effecten op de gezondheid hebben.
2. Kombucha kan dezelfde voordelen hebben als groene thee
Groene thee is een van de gezondste dranken ter wereld. Dit komt doordat groene thee veel bioactieve stoffen bevat, zoals polyfenolen, die functioneren als krachtige antioxidanten in het lichaam (4). Kombucha gemaakt van groene thee bevat veel van dezelfde plantaardige stoffen en heeft vermoedelijk een paar van dezelfde gezondheidsvoordelen (5). Studies tonen aan dat het regelmatig drinken van groene thee onder meer kan zorgen voor verbranding van meer calorieën, afname van buikvet en verbetering van het cholesterolgehalte en de bloedsuikerspiegel (6, 7, 8, 9). Studies tonen ook aan dat groene-theedrinkers een verminderd risico hebben op prostaat-, borst- en dikkedarmkanker (10, 11, 12).
Kortom: Kombucha gemaakt van groene thee kan veel van dezelfde gezondheidsvoordelen bieden als groene thee zelf; het kan onder meer zorgen voor gewichtsverlies en een betere bloedsuikerbeheersing.
3. Kombucha bevat antioxidanten
Antioxidanten zijn stoffen die vrije radicalen bestrijden, reactieve moleculen die je cellen kunnen beschadigen (13, 14). Veel wetenschappers zijn van mening dat antioxidanten uit voedingsmiddelen en dranken beter zijn voor je gezondheid dan antioxidantensupplementen (15). Kombucha, vooral als het gemaakt wordt met groene thee, lijkt in je lever te werken als antioxidant. Uit onderzoek bij ratten blijkt consequent dat het regelmatig drinken van kombucha zorgt voor afname van de levertoxiciteit die wordt veroorzaakt door giftige chemicaliën, in sommige gevallen met minstens 70% (16, 17, 18, 19). Op dit gebied zijn geen onderzoeken onder mensen gedaan, maar het lijkt wel een veelbelovend onderzoeksgebied voor mensen met een leveraandoening.
Kortom: Kombucha is rijk aan antioxidanten en studies hebben aangetoond dat het de lever van ratten beschermt tegen toxiciteit.
4. Kombucha kan bacteriën doden
Een van de belangrijkste stoffen die tijdens de fermentatie van kombucha worden geproduceerd, is azijnzuur, dat zoals de naam al aangeeft ook overvloedig aanwezig is in azijn. Net als de polyfenolen in thee kan azijnzuur veel potentieel schadelijke micro-organismen doden (20). Kombucha gemaakt van zwarte of groene thee lijkt sterke antibacteriële eigenschappen te hebben, vooral tegen infectie-veroorzakende bacteriën en Candida-schimmels (21). Deze antimicrobiële effecten onderdrukken de groei van ongewenste bacteriën, schimmels en gisten, maar ze hebben geen invloed op de gunstige, probiotische bacteriën en gisten die betrokken zijn bij kombucha-fermentatie. Hoe relevant deze antimicrobiële eigenschappen zijn voor de gezondheid is onduidelijk.
Kortom: Kombucha is rijk aan theepolyfenolen en azijnzuur, die beide de groei van ongewenste bacteriën en gisten blijken te onderdrukken.
5. Kombucha kan het risico op hartaandoeningen verlagen
Wereldwijd is hartziekte is doodsoorzaak nummer één (22). Rattenstudies tonen aan dat kombucha twee markers van hartaandoeningen, ‘slecht’ LDL- en ‘goed’ HDL-cholesterol, in slechts 30 dagen aanzienlijk kan verbeteren (23, 24). Nog belangrijker is dat thee (vooral groene thee) LDL-cholesteroldeeltjes beschermt tegen oxidatie, waarvan wordt aangenomen dat die bijdraagt aan hartaandoeningen (25, 26, 27). Het risico op het ontwikkelen van hartaandoeningen is onder groenetheedrinkers zelfs tot 31% lager, een voordeel dat mogelijk ook geldt voor kombucha (28, 29, 30).
Kortom: Kombucha blijkt de ‘slechte’ LDL- en de ‘goede’ HDL-cholesterolwaarden bij ratten te verbeteren. Het biedt mogelijk ook bescherming tegen hartaandoeningen.
6. Kombucha kan helpen bij diabetes type 2
Diabetes type 2 treft wereldwijd meer dan 300 miljoen mensen. Het wordt gekenmerkt door hoge bloedsuikerspiegels en insulineresistentie. Een onderzoek onder diabetische ratten wees uit dat kombucha de vertering van koolhydraten vertraagde, waardoor de bloedsuikerspiegel daalde. Het verbeterde ook de lever- en nierfunctie (23). Kombucha gemaakt van groene thee is waarschijnlijk nog gunstiger, omdat is aangetoond dat ook groene thee zelf de bloedsuikerspiegel verlaagt (31). Uit een overzichtsstudie onder bijna 300.000 personen bleek zelfs dat drinkers van groene thee een 18% lager risico hadden om diabetes te krijgen (32). Verdere onderzoeken onder mensen zijn nodig om de voordelen van kombucha voor bloedsuikerspiegel te onderzoeken.
Kortom: Kombucha verbeterde verschillende markers van diabetes bij ratten, waaronder de bloedsuikerspiegel.
7. Kombucha kan helpen beschermen tegen kanker
Kanker is een van de belangrijkste doodsoorzaken ter wereld. Het wordt gekenmerkt door celmutaties en ongecontroleerde celgroei. In reageerbuisstudies hielp kombucha de groei en verspreiding van kankercellen te voorkomen, vanwege de hoge concentratie theepolyfenolen en antioxidanten (33, 34). Hoe de kankerbestrijdende eigenschappen van theepolyfenolen werken, wordt nog niet goed begrepen. Het vermoeden is dat de polyfenolen genmutatie en groei van kankercellen blokkeren en tegelijkertijd de dood van kankercellen bevorderen (35). Om deze reden is het niet verwonderlijk dat theedrinkers veel minder kans hebben op het ontwikkelen van verschillende soorten kanker (36, 37, 38). Of kombucha bij mensen tegen kanker helpt is echter niet bevestigd. Er is meer onderzoek nodig.
Kortom: Uit reageerbuisstudies blijkt dat kombucha de groei van kankercellen kan onderdrukken. Het is niet bekend of het drinken van kombucha enig effect heeft op het kankerrisico bij mensen.
8. Kombucha is gezond als het op de juiste manier wordt gemaakt
Kombucha is een probiotische thee met veel potentiële gezondheidsvoordelen. Je kunt het in winkels kopen of het zelf thuis maken. Zorg er echter voor dat je het op de juiste manier bereidt. Vervuilde of te lang gefermenteerde kombucha kan ernstige gezondheidsproblemen en zelfs de dood veroorzaken. Zelfgemaakte kombucha kan ook tot 3% alcohol bevatten (2, 39, 40, 41). Een veiligere optie is om kombucha in een winkel of online te kopen. De producten uit de winkel zijn smaakvol en worden als alcoholvrij beschouwd, aangezien het alcoholpercentage minder moet zijn dan 0,5% (42). Controleer wel de ingrediënten en voorkom dat je een merk kiest met veel toegevoegde suikers.
Kortom: Onjuist bereide kombucha kan nadelige gevolgen voor de gezondheid hebben. Een veiligere optie is om gebottelde kombucha in de winkel te kopen.
Conclusie
Veel mensen geloven dat kombucha kan helpen bij de behandeling van allerlei chronische gezondheidsproblemen. Er is echter maar weinig onderzoek onder mensen gedaan naar de effecten van kombucha; het bewijs voor de gezondheidseffecten is beperkt. Er is echter wel voldoende bewijs voor de voordelen van thee en probiotica, die beide in kombucha worden aangetroffen. Als je besluit om zelfgemaakte kombucha te proberen, zorg er dan voor dat deze goed wordt bereid. Vervuilde kombucha kan meer kwaad doen dan goed (met toestemming vertaald).