Sinds een aantal maanden eten wij thuis regelmatig ananas, we zijn er inmiddels helemaal fan van! Sinds onze ‘verslaving’ aan ananas, valt me tijdens het grasduinen in de medische literatuur telkens op hoe positief onderzoekers over deze tropische vrucht zijn. Daarom wil ik in dit artikel graag mijn ontdekkingen met je delen. Maar wees gewaarschuwd, er bestaat een kans dat je ook verknocht raakt aan dit zoetzure fruit.
De ananas is lid van de bromeliafamilie en komt oorspronkelijk uit Brazilië en omstreken. Het vruchtvlees bestaat eigenlijk uit aan elkaar gegroeide bessen, wat te zien is aan de vele ‘schubben’ aan de buitenkant. Het is een tropische vrucht die groeit op de kruin van een speciaal soort palmboom. In mijn YouTube-filmpje van deze week over de ananas kun je precies zien hoe dit er in het echt uit ziet:
Over de naam
Er is iets geks aan de hand met het woord voor een ‘ananas’. In vrijwel alle talen heet deze vrucht namelijk ananas, maar in het Engels noemen ze hem heel eigenwijs ‘pineapple’. Dat is toch opmerkelijk! Taalkundigen buigen zich al jaren over deze opmerkelijke kwestie en de meest geaccepteerde theorie is als volgt (1): toen Columbus in 1493 terugkeerde van één van zijn reizen naar Zuid-Amerika, nam hij een vrucht mee die hij Piña de Indes (Spaans voor ‘pijnboom van de Indianen’) noemde. Hij vond de vrucht lijken op een dennenappel, wat de Spanjaarden ‘Una piña de pino’ noemen. De Engelsen hebben hier toen pineapple van gemaakt. Tegenwoordig is het woord ananas in Spanje ook gangbaar. Welnu, dan is de vraag waar het woord ‘ananas’ dan vandaan komt. Dat blijkt af te stammen van het woord ‘Nanas’, dat de Tupi’s gebruikten voor deze vrucht (2). De Tupi was een inheems volk in Brazilië.
Over de voedingswaarde
Een gemiddelde portiegrootte ligt rond de 125 gram. Dit levert minder dan 70 kcal, maar wel bijna de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan vitamine C! Daarnaast is ananas een goede bron van verschillende B-vitamines en bevat het kleine beetjes van de meeste mineralen. De ananas is vooral interessant vanwege allerlei unieke plantenstoffen. Zo zit de ananas bomvol met vele carotenen, zoals bètacaroteen, cryptoxanthine, luteïne en zeaxanthine. Een andere zeer bekend stofje in ananas is bromelaïne.
Wat is bromelaïne?
Bromelaïne is een eiwitsplitsend enzym dat van nature voorkomt in de vruchten en stam van ananasplanten. Bromelaïne staat bekend om zijn vermogen om eiwitten te splitsen en kan daarom bijdragen aan de eiwitvertering, waardoor we de nutriënten in het voedsel beter kunnen opnemen. Verder melden onderzoekers dat bromelaïne in de belangstelling staat vanwege de mogelijke werking tegen cardiovasculaire ziekten, infecties, ontstekingen en vele vormen van kanker (3, 4). Mensen met voorhoofdsholteontsteking herstelden dankzij een supplement met bromelaïne aanmerkelijk sneller (5). De ontstekingsremmende werking zou ook gewrichtsklachten zoals artritis kunnen verminderen (6, 7). En volgens een zeer recente studie op muizen zou bromelaïne de neuronen in de hersenen kunnen beschermen en daarmee het risico op alzheimer kunnen verlagen (8).
Wat zegt de wetenschap over ananas zelf?
De bovenstaande gezondheidsvoordelen zijn indrukwekkend, maar gelden vooral voor bromelaïne in supplementvorm, dus hoe zit het nu precies met de vrucht zelf? Volgens een studie onder kinderen kan het eten van ananas je immuunsysteem versterken, waardoor je weerbaarder wordt tegen virale en bacteriële infecties (9). Een ander onderzoek ontdekte dat je door 3 maanden lang dagelijks 3 schijven ananas te eten, je ‘floaters’ met bijna 75% kan terugbrengen (10). Floaters zijn rondzwevende eiwitfragmenten in het oogvocht die het zicht kunnen hinderen. Een andere studie stelde vast dat een supplement met enzymen, waaronder bromelaïne uit ananas, ook deze floaters kan tegengaan (11). In een onderzoek bij ratten kwam naar voren dat zij door het eten van ananas veel minder ontstekingen en een lager cholesterol hadden (12). Volgens moderne onderzoekers kan een ananas dus heel gunstig zijn voor je gezondheid. Het leuke is dat deze vrucht duizenden jaren geleden ook al door onze voorouders werd ingezet als medicijn (13).
Eet ook de kern van de ananas
Je kunt ook de kern van een ananas eten. Volgens sommige onderzoekers bevat de kern van de ananas meer voedingsstoffen als het vruchtvlees (14). Als je het niet zo lekker vindt om de ananaskern rauw te eten, kook deze dan een paar minuten in water. Snijd de ananaskern daarna in kleine stukjes en maal deze in een blender tot een gladde massa. Het resultaat kun je dan weer toevoegen aan desserts, soepen, smoothies, havermout en meer. Rauw blijft de bromelaïne actief, maar boven de 85 graden breekt deze stof af (15).
Hoe zit het met de bestrijdingsmiddelen?
Ook op het gebied van de bestrijdingsmiddelen zit het goed met de ananas. De Amerikaanse EWG heeft vastgesteld dat een geschilde ananas zo goed als geen bestrijdingsmiddelen bevat (16). De ananas staat dit jaar zelfs op de 3e plek van de schoonste vruchten! Volgens metingen van de USDA bevatten 90% van de ananassen geen bestrijdingsmiddelen (17). De reden hiervoor is dat de schil zo dik is, dat bestrijdingsmiddelen niet kunnen doordringen tot in het vruchtvlees. Het is een hele klus om een ananas van z’n schil te ontdoen, maar met een speciale ananassnijder gaat dit snel en gemakkelijk.
Nog enkele weetjes over ananas
De pH-waarde van ananas is 4,25, wat inhoudt dat het een zure vrucht is. Toch werkt de ananas ontzurend vanwege de aanwezigheid van ontzurende mineralen en aminozuren (18). Als je de bovenkant van een ananas voorzichtig afsnijdt en in de grond stopt, kan hier weer een nieuwe ananasplant met vrucht uit groeien (19, 20).
Hoe kun je meer ananas aan je dieet toevoegen?
Volgens een studie blijft de voedingswaarde van een ananas ook na bewerking hoog (21). Je kunt dus gerust een ananas toevoegen aan je smoothie. Veel mensen eten een ananas graag los in partjes of in combinatie met yoghurt. Je zou deze vrucht ook kunnen toevoegen aan een salade. Of verwerken in een dessert met kokosmelk en een toefje slagroom. De kokosmelk komt ook terug in de alcoholische cocktail Pina Colada, samen met rum en ananas. Sommige mensen eten een ananas het liefst koud, maar andere vinden het in warme gerechten weer helemaal het einde. Denk bijvoorbeeld aan de klassieke kip-kerrie of een pizza Hawaï.
Pizza Hawaï
Pizza is een Italiaanse uitvinding en de ananas komt uit Zuid-Amerika. Hoe komt een zoete vrucht nu op een warme pizza terecht? De combinatie kent veel liefhebbers, maar anderen gruwelen er weer van. Over smaak valt niet te twisten, maar over de herkomst wel. Daarom heeft de BBC eens grondig uitgezocht hoe de ananas op de pizza terecht is gekomen. Zij kwamen erachter dat een Griekse kok in Canada in 1962 voor het eerst een pizza ham maakte in combinatie met ananas. Hij noemde zijn uitvinding een pizza Hawaï omdat de naam van het blik ananas van het merk ‘Hawaiian’ was. De rest is historie, want de combinatie van hartig en zoet doen velen watertanden. Deze kok was overigens geïnspireerd op de Chinese keuken, waar het gebruik van zoet en zuur heel gebruikelijk is.
Zo kies je een lekkere ananas uit
De kleur van de buitenkant zegt niets over hoe rijp een ananas is: zowel bruine, gele als groene ananassen kunnen rijp zijn. In het verleden moesten ananassen na aanschaf nog een tijdje in de fruitmand narijpen om eetbaar te worden. Je kon het rijpen in die tijd versnellen door een ananas samen met een rijpe banaan in een plastic zak te bewaren. Dit is inmiddels niet meer nodig, want vandaag de dag wachten telers met het oogsten van ananas tot ze aan de plant zijn gerijpt (22). Dit komt de voedingswaarde en smaak sterk ten goede. De ananassen die je in de supermarkt koopt zijn dan ook ready-to-eat! Maar pas wel op: ze kunnen soms overrijp zijn. Controleer altijd of er geen schimmel tussen de ‘schubben’ of aan de onderkant zit. Gebruik ook je neus, want deze kan niet om een rotte ananas heen!
De ananas is heel betaalbaar
Een ananas kost vandaag de dag meestal niet meer dan € 2,-. Hier kun je met een gezin twee dagen van eten. Dat is een stuk voordeliger in vergelijking met een kiwi, die inmiddels al richting de € 1,- per stuk gaan.
Nadelen van de ananas
Niet iedereen is een fan van de ananas. De eiwitsplitsende werking van bromelaïne kan bij sommige mensen zorgen voor irritatie aan de mond. Bromelaïne kan in combinatie met bloedverdunners ongunstig werken, waardoor er in dat geval beter niet te veel ananas gegeten kan worden (23, 24, 25). Ook bevat ananas relatief veel vrije suikers, waardoor diabeten beter maat kunnen houden.
Slotwoord
De ananas is een betaalbare vrucht die vol zit met voedingsstoffen. Deze veelzijdige vrucht kan zowel warm als koud gegeten worden bij ontbijt, lunch of diner, of als tussendoortje. Ik hoop dat ik je met deze nieuwsbrief heb kunnen inspireren om ananas wat vaker op het menu te zetten!
Naar aanleiding van mijn onderzoek naar de ananas heb ik uitgezocht welke ananassnijders goed en degelijk functioneren. Toen kwam ik uit bij het merk GEFU. Zij hebben twee types op de markt gebracht: een betaalbare BPA-vrije van kunststof en een professionele van RVS. Wij hebben deze nu beide opgenomen in ons assortiment. Om te bestellen of voor meer informatie kun je terecht in onze webshop.
